ทำไมคนไทยจึงไม่สนใจเพลงไทยเดิม (๒)

[woraphon]

 

สาเหตุที่คนไทยไม่สนใจเพลงไทยเดิมก็เพราะเข้าไม่ถึงเพลงไทยเดิมนะซีครับ ถ้าเข้าถึงก็คงชอบอย่างแน่นอน  การเข้าไม่ถึงเพลงไทยเดิมมาจากเหตุผลหลายประการ

สาเหตุสำคัญประการที่ ๒ เพลงไทยเดิมมีข้อจำกัดในการเข้าถึง

ระดับการเข้าถึงเพลงไทยเดิม อาจแยกได้เป็น ๓ ระดับ
•   ระดับที่ ๑ ฟังได้
•   ระดับที่ ๒ ร้องได้
•   ระดับที่ ๓ เล่นได้

โอกาสในการได้ฟังเพลงไทยเดิมค่อนข้างยากเต็มที รายการวิทยุ รายการโทรทัศน์ ที่นำเสนอเพลงไทยเดิมไม่มีเลยหรือมีแต่น้อยมาก หาคนจัดยากมาก ที่ยากที่สุดคือหาสปอนเซอร์ไม่ค่อยได้ ถ้าได้ฟังก็ฟังกันอย่างเดียวโดยไม่มีความรู้ประกอบการฟัง ไม่เหมือนกับสมัยก่อนที่มีศาสตราจารย์ ดร.อุทิศ นาคสวัสดิ์ ศาสตราจารย์ นพ.พูนพิศ อมาตยกุล หรือคุณจารุลินทร์ มุสิกพงษ์ จัด เพราะท่านใส่ความรู้ความเข้าใจเพลงไทยเดิมประกอบการฟังไปด้วย เมื่อรายการทางสื่อสารมวลชนไม่ค่อยมี ใครอยากฟังเพลงไทยเดิมก็ต้องลงทุนซื้อหาซีดีมาเปิดฟังเอง แต่ราคาซีดีก็ค่อนข้างสูงกว่าเพลงทั่ว ๆ ไป เพราะขายได้น้อยกว่า เดี๋ยวนี้ค่อยดีหน่อยที่มีผู้อัพโหลดเพลงไทยเดิมขึ้นเว็บกันมากขึ้น หาฟังกันได้สะดวกยิ่งขึ้น

ลองฟังเพลงไทยเดิม "สร้อยเพลง" เพลงสำเนียงไทยแสนไพเราะที่เป็นทำนองของเพลงไทยสากล "ลมจ๋าลม"  ที่คุณจินตนา สุขสถิตย์ขับร้อง http://www.youtube.com/watch?v=lyNROMc8WwM

 

[woraphon]

 

เมื่อฟังเพลงไทยเดิมแล้ว อยากจะร้องเพลงไทยเดิมบ้าง ถ้าร้องเฉย ๆ ในห้องน้ำคงไม่เป็นไร แต่ถ้าอยากร้องประกอบดนตรีไทยด้วยแล้ว อุปสรรคก็จะเกิดขึ้นทันที เพราะบันไดเสียงของดนตรีไทยไม่เอื้ออำนวยให้คนธรรมดาได้ร้องเพลงไทยเดิมเข้าดนตรีไทยได้อย่างสะดวก

ในขณะที่ดนตรีสากลมีบันไดเสียง หรือที่เรานิยมเรียกว่าคีย์ (Key) มากมาย รองรับนักร้องที่มีระดับของเสียงต่างกันอย่างไม่อั้น แต่ดนตรีไทยกลับมีบันไดเสียง หรือที่ดนตรีไทยเรียกว่า "ทาง" จำกัดมาก เพียง ๗ ทางเท่านั้นเอง

 

[woraphon]

 

ทางของดนตรีไทย ๗ ทางกำหนดขึ้นจากความสะดวกในการเป่าปี่และขลุ่ยเป็นหลัก เพื่ออธิบายถึงเรื่องบันไดเสียงของดนตรีไทย ต้องอธิบายก่อนว่าเสียงดนตรีไทยมี ๗ เสียงเหมือนกับดนตรีสากล เรียกชื่อก็เหมือนกับเสียงของดนตรีสากลคือ โด (ด) เร (ร) มี (ม) ฟา (ฟ) ซอล (ซ) ลา (ล) ที (ท) และขอสมมุติว่าบันไดเสียงหรือทางของดนตรีไทยนั้นมีเสียงหลักหรือโน้ตหลักอยู่ทางละ ๕ เสียง ทั้ง ๕ เสียงนี้หากนำมาเล่นเป็นทำนองเพลงลาวจ้อยก็จะเป็นเพลงได้เลย โดยไม่ต้องมีโน้ตอื่นอีก เพราะเพลงลาวจ้อยใช้โน้ตเพียง ๕ ตัวเท่านั้น เล่นสลับกันไปมาก็จะเป็นเพลง

ทางดนตรีไทย ๗ ทางมีดังนี้

๑. ทางเพียงออล่าง (หรืออีกชื่อหนึ่งคือทางในลด) เป็นทางที่มีระดับเสียงต่ำสุด เทียบเสียงจากขลุ่ยเพียงออปิดนิ้วเฉพาะมือบน ซึ่งเท่ากับเสียงซอล ที่เรียกว่าทางในลด เพราะหากใช้ปี่ในก็จะเป่าลดเสียงลงมา ๑ เสียง ทางเพียงออล่างมักใช้กับการบรรเลงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์ หรือปี่พาทย์ไม้นวมประกอบการแสดงละคร ตัวโน้ตหลัก ๕ ตัวของทางนี้ได้แก่ ซอล ลา ที เร มี

๒. ทางใน มีระดับเสียงสูงกว่าทางเพียงออล่าง ๑ เสียง ที่เรียกว่าทางในก็เพราะใช้ปี่ในเป็นหลักของเสียง ทางนี้มักใช้บรรเลงประกอบกับการแสดง โขนละคร ตัวโน้ตหลัก ๕ ตัวของทางนี้ได้แก่ ลา ที โด มี ฟา

๓. ทางกลาง อยู่สูงกว่าทางในขึ้นมาอีกเสียงหนึ่ง ที่เรียกว่าทางกลาง ก็เพราะใช้ปี่กลางเป่ากำกับเป็นหลัก มักใช้ประกอบกับการแสดงโขน หรือหนังใหญ่ ซึ่งเล่นอยู่กลางแจ้ง จึงต้องการให้มีเสียงสูงดังจ้าขึ้น ตัวโน้ตหลักของทางนี้ได้แก่ ที โด เร ฟา ซอล

๔ ทางเพียงออ (หรือทางเพียงออบน หรือทางนอกต่ำ) เสียงควบคุมอยู่สูงกว่าทางกลางขึ้นมาอีก ๑ เสียง ที่เรียกทางเพียงออเพราะใช้ขลุ่ยเพียงออเป่ากำกับเป็นหลักของเสียง หากใช้ปี่นอกก็จะเป่าทางต่ำ มักใช้กับการบรรเลงเครื่องสายและมโหรี ตัวโน้ตหลักของทางนี้ได้แก่ โด เร มี ซอล ลา

๕. ทางนอก (หรือทางกรวด) ทางนี้อยู่สูงกว่าทางเพียงออบนขึ้นมาหนึ่งเสียง ใช้เสียงปี่นอกหรือขลุ่ยกรวดเป่ากำกับเป็นหลัก มักใช้บรรเลงประกอบเสภา ทำให้บางที่ก็เรียกว่า "ทางเสภา" ตัวโน้ตหลักของทางนี้ได้แก่ เร มี ฟา ลา ที

๖. ทางกลางแหบ อยู่สูงกว่าทางนอกขึ้นมาอีกหนึ่งเสียง ใช้ปี่กลางเป่ากำกับเป็นหลักของเสียง แต่เป่าเป็นทางแหบ ไม่เป่าเป็นทางตรง ทางนี้จึงไม่มีผู้นิยมบรรเลงมากนัก ตัวโน้ตหลักของทางนี้ได้แก่ มี ฟา ซอล ที โด

๗. ทางชวา เสียงเอกของทางนี้ อยู่สูงกว่าทางกลางแหบขึ้นมาอีกหนึ่งเสียง ใช้ปี่ชวาเป่ากำกับเป็นหลักของเสียง ตัวโน้ตหลักของทางนี้ได้แก่ ฟา ซอล ลา โด เร

 

[woraphon]

 

สมมุติจะเล่นดนตรีไทยเพลงลาวจ้อย (ยกตัวอย่างเฉพาะ ๘ ห้องแรก) จะสามารถเล่นได้ ๗ ระดับเสียง หรือ ๗ บันไดเสียง หรือ ๗ ทางเท่านั้น คือ

ห้องที่                       ๑              ๒        ๓             ๔         ๕             ๖              ๗          ๘
ทางเพียงออล่าง     ---ซ          ลทรล     ----        -ท-ล      ---ซ          ลทรล      ทลซล      -ท-ร
ทางใน                  ---ล          ทดมท     ----        -ด-ท      ---ล          ทดมท      ดทลท     -ด-ม
ทางกลาง             ---ท          ดรฟด     ----         -ร-ด      ---ท          ดรฟด      รดทด      -ร-ฟ
ทางเพียงออบน      ---ด           รมซร   ----         -ม-ร      ---ด           รมซร      มรดร     -ม-ซ
ทางนอก                ---ร          มฟลม      ----      -ฟ-ม      ---ร          มฟลม      ฟมรม      -ฟ-ล
ทางกลางแหบ       ---ม         ฟซทฟ     ----         -ซ-ฟ      ---ม         ฟซทฟ     ซฟมฟ     -ซ-ท
ทางชวา                ---ฟ         ซลดซ     ----          -ล-ซ     ---ฟ          ซลดซ     ลซฟซ      -ล-ด
ทางร้อง           ----สร้อย    --แสงแดง    ----    --พระพราย ---ขน    --เขียวลาย     ----    --ระยับ

ใครก็ตามที่จะร้องเพลงลาวจ้อยเข้าดนตรีไทยได้ต้องมีระดับเสียง ระดับเสียงใดระดับเสียงหนึ่งใน ๗ บันไดเสียงนี่แหละ
แต่โชคร้ายไปกว่านั้น ในบรรดาบันไดเสียงทั้ง ๗ วงดนตรีไทยนิยมเล่นอยู่เพียง ๓ ทางเท่านั้น คือ อันดับ ๑ ทางเพียงออบน โดยวงเครื่องสายและวงมโหรี อันดับ ๒ ทางเพียงออล่าง โดยวงปี่พาทย์ไม้นวม และอันดับ ๓ ทางใน โดยวงปี่พาทย์ไม้แข็ง ส่วนทางอื่นหาโอกาสได้ยินได้ฟังค่อนข้างยาก

ดังนั้นถ้าหากคุณไม่มีระดับเสียงเข้ากับวงใดวงหนึ่งที่กล่าวแล้ว คุณก็ไม่มีโอกาสร้องเพลงไทยเดิมเข้าเครื่องดนตรีไทยได้เลย

 

[woraphon]

 

ดังที่ได้กล่าวแล้วว่าทางของดนตรีไทยกำหนดขึ้นจากความสะดวกในการเป่าปี่และขลุ่ยเป็นหลัก ยกตัวอย่างขลุ่ยเพียงออสามารถเป่าทางเพียงออล่าง ทางเพียงออบน และทางชวาได้สะดวกมาก แต่ทางอื่นอาจจะเกิดอาการนิ้วขัด ปี่ก็เป็นทำนองเดียวกัน นอกจากนั้นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องสี เช่น ซอด้วง ซออู้ ก็จะเกิดอาการนิ้วขัดด้วย หากเล่นในบางระดับเสียงหรือบางทาง  ดังนั้น เราจึงไม่อาจร้องขอให้วงดนตรีไทยบรรเลงในระดับเสียงที่ตรงกับระดับเสียงร้องของเราได้เสมอไป ในขณะที่ดนตรีสากลจะตอบสนองได้ดีกว่า

ในสถานการณ์จริง ถึงแม้ว่าเสียงร้องของเราจะตรงกับทางเพียงออล่าง เราอาจขอให้วงเครื่องสายไทยเล่นเพลงลาวดวงเดือนทางเพียงออล่างให้เราร้อง แต่วงอาจปฏิเสธก็ได้เพราะนักดนตรีวงเครื่องสายไทยถนัดเล่นทางเพียงออบนซึ่งระดับเสียงจะสูงกว่าทางเพียงออล่าง ๓ เสียง ซึ่งจะให้เสียงที่ดีกว่า หรือนักดนตรีท่องโน้ตมาเฉพาะทางเพียงออบน จึงเล่นทางเพียงออล่างไม่ได้ (ดนตรีไทยไม่นิยมดูโน้ตในขณะบรรเลงไม่เหมือนกับดนตรีสากล)

 

[woraphon]

 

ถ้าเราซื้อซีดีดนตรีไทยบรรเลงล้วน ๆ มาหัดขับร้องเพลงไทยเดิม ก็จะเจออุปสรรคคือ ระดับเสียงมักจะเป็น ๒-๓ ทางที่กล่าวแล้วทั้งนั้น ถ้าเสียงเราไม่ถึงก็จะร้องไม่ได้ และยังจะเจอปัญหาอื่นอีกคือ ทางบรรเลงและทางขับร้องของดนตรีไทยแตกต่างกัน โดยความช้าเร็วของจังหวะไม่เท่ากัน จังหวะทางบรรเลงจะเร็วกว่าทางร้องเล็กน้อย ทางบรรเลงมักจะบรรเลงท่อนละ ๒ เที่ยว ในขณะที่ทางขับร้องอาจมีต้องมีหลายเที่ยวขึ้นอยู่กับความยาวของเนื้อร้อง  ยิ่งไปกว่านั้นบางเพลงทำนองบรรเลงกับทำนองร้องต่างกัน หากซื้อซีดีเพลงไทยเดิมที่มีขับร้องมาหัดร้องตามก็อาจพอไปได้ แต่อย่าลืมว่านักร้องเขามีระดับเสียงมาตรฐานตามบันไดเสียง ในขณะที่คนอยากร้องมีระดับเสียงไม่เข้ากัน จึงอาจทำให้ท้อถอยไปเลยก็ได้

หนทางที่จะทำให้คนไทยได้มีโอกาสขับร้องเพลงไทยเข้ากับดนตรีไทยเดิมก็คือ "การทำเพลงไทยเดิมคาราโอเกะ"

 

[woraphon]

 

ทางราชการที่มีหน้าที่ส่งเสริมเพลงไทยเดิมไม่รู้ได้ลองคิดลองทำบ้างแล้วหรือไม่ เพราะไม่เห็นมีการเผยแพร่ แต่ทางวงการศึกษาระดับประถมมัธยมศึกษามีคนลองทำคาราโอเกะเพลงไทยเดิมกันบ้างแล้วเพื่อใช้สอนนักเรียน

ลองฟังคาราโอเกะเพลงไทยเดิม "ยวนเคล้า ๒ ชั้น" ที่คุณวิพล นาคพันธ์ และคณะจัดทำขึ้น
ทำนอง ยวนเคล้า ๒ ชั้น หม่อมหลวงต่วนศรี วรวรรณ (พ.ศ.๒๔๑๗-๒๕๑๗)
คำร้อง พระธรรมโกศาจารย์ (พุทธทาสภิกขุ พ.ศ.๒๔๔๙-๒๕๓๖)
      
"เป็นมนุษย์เป็นได้เพราะใจสูง   เหมือนหนึ่งยูงมีดีที่แววขน
ถ้าใจต่ำเป็นได้แต่เพียงคน   ย่อมเสียทีที่ตนได้เกิดมา"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=E13E3czPR6k" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=E13E3czPR6k</a>

[woraphon]

 

คาราโอเกะเพลงไทยเดิม
เพลงนกจาก ๒ ชั้น

ทำนอง   นกจาก ๒ ชั้น ไม่ทราบนามผู้แต่ง
คำร้อง    หม่อมเจ้าหญิงพิจิตรจิราภา  เทวกุล (พ.ศ.๒๔๒๔-๒๔๘๖)

"อันอาภรณ์แพรผ้าสารพัด   เป็นสมบัติภายนอกหลอกให้หลง
ถึงแต่งงามตามสมัยก็ไม่คง   อยู่ยืนยงเหมือนวิชาเป็นอาภรณ์
อันวิชาพาตนให้คนชอบ   ใครจะลอบคร่าฉุดไม่หลุดถอน
ติดตัวทรงคงสวยไม่ม้วยมรณ์ เป็นอาภรณ์ล้ำเลิศประเสริฐเอยฯ"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=6b8cQ9BA7AQ" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=6b8cQ9BA7AQ</a>

 

[woraphon]

คาราโอเกะเพลงไทยเดิม
เพลงป่าดงพงพี
 
ทำนอง   สร้อยลำปาง ๒ ชั้น ไม่ทราบนามผู้แต่ง
คำร้อง   ฐะปะนีย์ นาครทรรพ

"ป่าดงพงพีของไทยเรานี้มีเกินพอ   อย่ามัวรีรอขอเชิญช่วยกันขมันขมี 
ถิ่นไทยนี้แดนสุขสันต์       หลากพันธุ์ไม้งามสดสี
ตื่นเถิดเรายามเช้ามุงานทันที    จอบและเสียมของเราก็มีสินทรัพย์ทวีด้วยกสิกรรม  (ซ้ำ)     
ป่าดงพงพีของไทยเรานี้อุดมครัน   อยู่ในไพรวัลย์รักดินถิ่นไทยใจหรรษา
แหล่งธารน้ำซ่านหลั่งไหล        หว่างไพรนี้งามหนักหนา
ถิ่นแดนทองเรานี้ควรปองคุณค่า    หมั่นขยันทุกวันเวลาสินทรัพย์ได้มาด้วยกสิกรรม  (ซ้ำ)"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=C3XlqD_5p7M" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=C3XlqD_5p7M</a>

 

[woraphon]

 

คาราโอเกะเพลงไทยเดิม
เพลงมาร์ชวันครู 

ทำนอง สร้อยลำปาง (ลาวสร้อยลำปาง) ๒ ชั้น  ไม่ทราบนามผู้แต่ง
คำร้อง   มนตรี ตราโมท (พ.ศ.๒๔๔๓-๒๕๓๘)
      
"สิบหกมกรานี้กำหนดว่าเป็นวันครู ปลูกกตัญญูรู้คุณครูบาอาจารย์
ท่านผู้มีอุปการ ประสิทธิ์วิทยาทาน ด้วยใจคิดหวังส่งเสริมศิษย์ทุกด้าน
ให้ฉลาดเฉลียวเชี่ยวชาญ มีปฏิภาณแคล่วคล่องว่องไว
ด้วยท่านมีคุณธรรมดำรง มั่นคงเมตตากรุณาจริงใจ

เมื่อถึงทิวาสิบหกมกราแล้วมารวมกัน   ตั้งจิตอภิวันท์ระลึกถึงครูอาจารย์
ร่วมจิตน้อมอธิษฐาน กอปรกิจกุศลทาน แผ่ผลบุญบูชาพระคุณของท่าน
ประพฤติตนพ้นสิ่งสามานย์ เหมือนดังที่ท่านได้สั่งสอนไว้
สร้างแต่ล้วนคุณธรรมความดี ให้สมดังที่ท่านหวังตั้งใจ"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=IOdmf0uNxIQ" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=IOdmf0uNxIQ</a>

 

[woraphon]

 

คาราโอเกะเพลงไทยเดิม
เพลงอ่าวพังงา

ทำนอง ลาวเฉียง ๒ ชั้น ไม่ทราบนามผู้แต่ง
คำร้อง เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ (พ.ศ.๒๔๘๓-ปัจจุบัน)

"อ่าวพังงาน่าสนใจควรไปเที่ยว   ลงเรือเลี้ยวล่องไปได้สักครู่ (ซ้ำ)
ผ่านสองฝั่งตั้งสลับไศลภู      เขาหมาจูลูกแรกดูแปลกตา
แล้วเร่งเรือบึ่งเร้าถึงเขาเขียน      เห็นโล่งเลี่ยนเรียบแน่นเป็นแผ่นผา (ซ้ำ)
สีเด่นสดปรากฏศิลป์เป็นหินตรา   ภาพลายเส้นกุ้งปลาแต่โบราณ
แล้วจึงบุกรุกบั่นถึงปันหยี      เกาะที่มีโขดเขาคนเล่าขาน (ซ้ำ)
ปลูกเคหากังขาเหลือเหนือสายธาร   คงตระการยามมีไฟในค่ำคืน
เกาะนมสาวเขาพิงกันอันหวิวหวาม   เขาตะปูลือนามไม่ขามคลื่น (ซ้ำ)
เข้าถ้ำลอดแลตลอดวิไลพื้น      ผนังถ้ำล้วนตื่นตระการตา"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=OCy284J-JzM" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=OCy284J-JzM</a>

 

[woraphon]

 

คาราโอเกะเพลงไทยเดิม
เพลงชุดรักษ์วัฒนธรรมไทย (ประกอบด้วยเพลงขึ้นพลับพลา ๒ ชั้น เพลงสร้อยสนตัด ๒ ชั้น เพลงแขกบรเทศ ๒ ชั้น และเพลงแขกบรเทศชั้นเดียว)
 
ทำนอง   ขึ้นพลับพลานอก ๒ ชั้น สร้อยสนตัด ๒ ชั้น แขกบรเทศ ๒ ชั้น และแขกบรเทศชั้นเดียว ไม่ทราบนามผู้แต่ง
คำร้อง   วิพล   นาคพันธ์   

ขึ้นพลับพลานอก   ๒  ชั้น
ชาติเอยชาติไทย         ประวัติศาสตร์จารึกไว้ซึ่งศักดิ์ศรี
เอกราชอธิปไตยชาติไทยมี      บรรพบุรุษผองไทยพลีชีพธำรง

สร้อยสนตัด   ๒   ชั้น
วัฒน์เอยวัฒนธรรมไทย      เอกลักษณ์แสนภูมิใจชวนใหลหลง
ทั้งภาษาประเพณีที่ยืนยง      ศิลปะประจำพงศ์เผ่ามานาน

แขกบรเทศ   ๒   ชั้น
คนเอยคนไทย         จงร่วมใจรักชาติอย่างอาจหาญ
จงภูมิใจในวัฒนธรรมแต่โบราณ   จงสืบทอดให้ลูกหลานได้ชื่นชม

แขกบรเทศชั้นเดียว
จึงได้ชื่อว่าเป็นคนรักชาติยิ่ง   รักด้วยการปฏิบัติจริงอย่างเหมาะสม

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=KU_5ppQHc0c" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=KU_5ppQHc0c</a>

 

[woraphon]

 

สำหรับการเข้าถึงโดยการเล่นดนตรีไทยเมื่อก่อนอาจมีอุปสรรคมากพอสมควร เพราะดนตรีไทยไม่มีโน้ต ต้องถ่ายทอดกันโดยการให้จดจำทำนองเป็นวรรค ๆ ไปซึ่งเรียกว่า "การต่อเพลง" จากครูโดยตรง

ปัจจุบันมีโน้ตดนตรีไทยแพร่หลายมากขึ้น ทั้งที่มีให้ศึกษาในห้องสมุด วางขายให้ซื้อหา และมีในอินเตอร์เน็ต (เช่นเว็บครูเสมา  http://www.sopon.ac.th/sopon/sema_web/thaimusic/content.html)

[woraphon]

 

การหัดเล่นดนตรีไทยเมื่อก่อนถ้าจะเล่นทางเครื่องสาย ครูจะให้ฝึกเพลงจระเข้หางยาว หรือหากฝึกปี่พาทย์ก็จะให้ฝึกเพลงสาธุการก่อน ซึ่งเพลงเหล่านี้เป็นเพลงยาก และยาว ใครที่ไม่ตั้งใจจริงก็จะเลิกเรียนไปเลย แต่ปัจจุบันเริ่มต้นจากเพลง่าย ๆ ก่อน แล้วค่อย ๆ จูงใจให้เรียนเพลงที่ยากขึ้นไปตามลำดับ

สำหรับเครื่องดนตรีไทย มีเครื่องดนตรีไทยขายกันมากมาย ราคาก็ไม่แพง

การสอนดนตรีไทย เดี๋ยวนี้มีการสอนดนตรีไทยกันทั่วไป ในอินเตอร์เน็ตก็มีการสอนเทคนิคดนตรีไทยกันมากขึ้น

ลองชมคลิปการสีซอด้วงเบื้องต้น

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=3nrnGjHmx4A" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=3nrnGjHmx4A</a>

หรือชมเทคนิคการสีซอด้วงขั้นสูงขึ้นมาอีก

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=AjL52x0aIOg" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=AjL52x0aIOg</a>