เพลงนกจากเพลงนกจากเป็นเพลงอัตรา ๒ ชั้น ประเภทหน้าทับปรบไก่ มีท่อนเดียว ๔ จังหวะ เป็นเพลงที่มีมาแต่เดิม ไม่ทราบข้อมูลผู้แต่ง ใช้ร้องและบรรเลงประกอบการแสดงโขนละคร
ความไพเราะของเพลงนกจาก ๒ ชั้น ทำให้มีผู้นำไปแต่งเป็นเพลงเถาถึง ๓ ทางด้วยกันคือ ทางของหลวงบำรุงจิตรเจริญ (ธูป สาตนะวิลัย) ทางของหลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) และทางของครูประสิทธิ์ ถาวร
ผมได้ฟังและหัดร้องเพลงนกจาก ๒ ชั้นจากเทปเพลงไทยเดิมเพื่อเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ ที่คณะกรรมการเสริมสร้างเอกลักษณ์ของชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี จัดทำเผยแพร่ ประมาณปี พ.ศ. ๒๕๒๕ บทร้องใช้คำกลอนของ ม.จ.หญิงพิจิตรจิราภา เทวกุล (พ.ศ.๒๔๒๔-๒๔๘๖) อดีตอาจารย์ใหญ่โรงเรียนราชินีและโรงเรียนราชินีบน ซึ่งมีว่า
"อันอาภรณ์แพรผ้าสารพัด เป็นสมบัติภายนอกหลอกให้หลง
ถึงแต่งงามตามสมัยก็ไม่คง อยู่ยืนยงเหมือนวิชาเป็นอาภรณ์
อันวิชาพาตนให้คนชอบ ใครจะลอบคร่าฉุดไม่หลุดถอน
ติดตัวทรงคงสวยไม่ม้วยมรณ์ เป็นอาภรณ์ล้ำเลิศประเสริฐเอย"
ฟังเพลงนกจาก เสียงร้องของกิจจา สันซัง
http://www.youtube.com/watch?v=6b8cQ9BA7AQ&feature=channel&list=ULฟังเพลงนกจากจากละครเรื่องเงาะป่า พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๕
http://www.youtube.com/watch?v=zIYkfsZCMLoต่อมาได้ฟังคุณดวงพร ผาสุข ร้องเพลงนกจากประกอบละคร "ลูกทาส" โดยใช้เนื้อร้องจากเรื่องพระอภัยมณี ตอนพระอภัยมณีเป่าปี่สะกดทัพนางละเวง เพื่อให้ทหารคิดถึงบ้านที่จากมา เพลงนกจากฝีมือการขับร้องของคุณดวงพร ดนตรีโดยแสนแสบฟิลฮาร์โมนิกออร์เคสตร้าถือว่าสุดยอดมาก ทำให้ผมไม่ลังเลที่จะยกให้เป็นเพลงไทยเดิมในดวงใจ
เพลงนี้ต่อมารวมอยู่ในอัลบั้ม Nostalgia ซึ่งมีเพลงเพราะ ๆ จากการขับร้องของคุณดวงพรถึง ๘ เพลง รวมทั้งเพลงนกจากด้วย
"พระโหยหวนครวญเพลงวังเวงจิต ให้คนคิดถึงถิ่นถวิลหวัง
ว่าจากเรือนเหมือนนกที่จากรัง อยู่ข้างหลังก็จะแลชะแง้คอยเอย
ถึงยามค่ำย่ำฆ้องจะร้องไห้ ร่ำพิไรรัญจวนหวนละห้อย
เมื่อยามดึกดาวก็เคลื่อนเดือนก็คล้อย น้ำค้างย้อยเย็นฉ่ำที่อัมพร"ฟังคุณดวงพรร้องเพลงนกจาก
แสดงความคิดเห็นหน่อยค่ะ สำหรับเพลงนกจาก ยังไม่พบว่ามีการดัดแปลงทำนองเป็นเพลงไทยสากล
