ทำไมคนไทยจึงไม่สนใจเพลงไทยเดิม (๓)

[woraphon]

 

สาเหตุที่คนไทยไม่สนใจเพลงไทยเดิมก็เพราะเข้าไม่ถึงเพลงไทยเดิมนะซีครับ ถ้าเข้าถึงก็คงชอบอย่างแน่นอน  การเข้าไม่ถึงเพลงไทยเดิมมาจากเหตุผลหลายประการ

สาเหตุสำคัญประการที่ ๓ เพลงไทยเดิม (เกือบ) ไม่มีการพัฒนา (อีกแล้ว)

เพลงไทยเดิมพัฒนาถึงขีดสูงสุดเมื่อมีเพลงอัตราจังหวะ ๓ ชั้น และนำมาเรียบเรียงเป็นเพลงเถา โดยบรรเลงและขับร้องจากอัตราจังหวะช้าไปเร็ว ตั้งแต่อัตราจังหวะ ๓ ชั้น ๒ ชั้น และชั้นเดียวตามลำดับ โดยมีเพลงเกิดขึ้นมากมาย ทั้งการนำเอาเพลงอัตราจังหวะ ๒ ชั้น มาแต่งขยาย และการแต่งเพลงขึ้นใหม่

ตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่ ๒ เป็นต้นมามีเพลงไทยเดิมใหม่ ๆ เกิดขึ้นน้อยมาก เพราะเพลงไทยเดิมถึงจุดอิ่มตัว ในขณะที่เพลงไทยสากลเกิดขึ้นมากมายเข้าแทนที่เพลงไทยเดิม

 

[woraphon]

 

ยังน่ายินดีอยู่มากที่ในระยะแรก ๆ ของเพลงไทยสากลทั้งลูกกรุงลูกทุ่งนำเอาทำนองเพลงไทยเดิมมาดัดแปลงใส่เนื้อร้องเป็นเพลงไทยสากล คงมีประมาณสัก ๒,๐๐๐ เพลง ทำให้คนไทยยังรู้จักและสนใจเพลงไทยเดิมอยู่บ้าง (แต่วงการดนตรีไทยไม่ค่อยปลื้มกับเพลงไทยสากลทำนองไทยเดิมกันสักเท่าไหร่ เพราะเพลงไทยสากลทำนองไทยเดิมก็คือเพลงไทยเนื้อเต็มที่วงการดนตรีไทยไม่นิยมยกย่องนั่นเอง) ในระยะหลังเพลงไทยสากลทำนองไทยเดิมเกิดขึ้นไม่มากนักเพราะใช้ทำนองเพลงซ้ำกัน เช่นทำนองลาวเสี่ยงเทียน ๒ ชั้น ทำนองพม่าแปลง ๒ ชั้น ดัดแปลงกันประมาณทำนองละ ๓๐ เพลง เพลงที่แต่งยุคหลัง ๆ จึงดังได้ยากหน่อย

 

[woraphon]

 

ทางด้านแบบแผนการบรรเลงเพลงไทยเดิมก็มีรูปแบบการประสมวงที่เป็นมาตรฐานอยู่ ๓ แบบคือเครื่องสาย ปี่พาทย์ และมโหรี อุปสรรคของวงปี่พาทย์คือหาคนเล่นปี่ยาก เช่นเดียวกับวงมโหรีหาคนซอสามสายยากเหมือนกัน มีความพยายามออกแบบวงนอกเหนือไปจากนี้ เช่นวงเครื่องสายผสมเครื่องดนตรีสากล วงเครื่องสายผสมปี่พาทย์ แต่ไม่ค่อยได้รับการยอมรับ

แบบแผนการบรรเลงและขับร้องก็เช่นเดียวกัน หากมีความพยายามดัดแปลงแบบแผนการบรรเลงและขับร้องออกไปจากแบบแผนเดิมก็จะได้รับการต่อต้านจากคนดนตรีไทยแนวอนุรักษ์ อย่างเช่นการที่ครูบุญยงค์ เกตุคง กับครูจำเนียร ศรีไทยพันธ์ ไปทำวงฟองน้ำกับอาจารย์บรูซ แกสตัน ก็ได้รับการต่อว่าต่อขานจากคนในวงการดนตรีไทยมาก เพราะเอาดนตรีสากลมาแจมกับดนตรีไทยมากเกินไป หรือการที่คุณดวงพร ผาสุกร้องเพลงไทยเดิมแบบกึ่งฮัมกึ่งเอื้อน ก็ไม่ได้รับการยอมรับทั้ง ๆ ที่คนชอบกันทั่วบ้านทั่วเมือง

ลองฟังเพลงโหมโรงจอมสุรางค์ของวงฟองน้ำ

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=CgEqbdon-40" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=CgEqbdon-40</a>

เปรียบเทียบกับเพลงโหมโรงจอมสุรางค์แบบแผนไทยเดิม

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=2kif_v21JRQ" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=2kif_v21JRQ</a>

ลองฟังเพลงลาวคำหอมที่คุณดวงพรขับร้อง

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=nF0PezXTLO0" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=nF0PezXTLO0</a>

เปรียบเทียบกับเพลงลาวคำหอมแบบแผนไทยเดิม

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=wGCmOHXj-RM" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=wGCmOHXj-RM</a>

ลองฟังเพลงลาวดวงเดือนที่คุณดวงพรขับร้อง ซึ่งเด็กรุ่นใหม่ชอบกันมาก

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=eAScDaCQLOk" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=eAScDaCQLOk</a>

 

[woraphon]

 

การที่ดนตรีไทยคงอนุรักษ์รูปแบบ และแบบแผนเดิมเอาไว้อย่างเหนียวแน่นเอาไว้ และหยุดการพัฒนาลง จึงเป็นแบบเดียวกันกับเพลงคลาสสิก (Classic) ของดนตรีสากล ดนตรีไทยเดิมจึงเป็นดนตรีไทยคลาสสิก (Thai Classical Music) ไปแล้วในขณะนี้ โดยคนที่จะเข้าถึงได้ต้องยกระดับสมรรถภาพการฟังขึ้นในระดับหนึ่งเช่นเดียวกับการฟังเพลงคลาสสิกของฝรั่ง

การฟังเพลงใดก็ตามที่อดีตเป็นอย่างไร ฟังเมื่อไรก็เป็นอย่างนั้น อาจทำให้คนไม่สนใจฟังเพลงนั้นอีกต่อไปก็เป็นไปได้ เพราะถือว่าเคยฟังมาแล้ว ฟังอีกก็คงเหมือนเดิม เว้นแต่เปลี่ยนนักร้อง เปลี่ยนดนตรี เปลี่ยนเนื้อร้อง อาจทำให้สนใจที่จะฟังอีกก็ได้

ยกตัวอย่างเช่น เพลงแขกปัตตานีเป็นเพลงที่ไพเราะมากเพลงหนึ่ง ลองฟังเพลงแขกปัตตานีที่ครูท้วม ประสิทธิกุลขับร้อง มีความไพเราะเพราะพริ้งด้วยเนื้อร้องจากวรรณคดีเรื่องอิเหนา

"อิเหนาหรือมาตามด้วยความรัก ข้อนี้ไม่ประจักษ์ยังสงสัย
ซึ่งมาจากหมันหยาเวียงชัย เพราะดาหามีภัยจึงไคลคลา
หวังจะช่วยณรงค์สงคราม มิใช่มาด้วยความเสน่หา
นี่แวะมาไว้พระปฏิมา แล้วจะไปหมันหยาธานี"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=KcLpB8HBKpQ" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=KcLpB8HBKpQ</a>

แล้วมาฟังเพลงแขกปัตตานี เนื้อร้องจากบทพระนิพนธ์ "แลจันทร์" ของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี จากเสียงร้องของครูเจริญใจ สุนทรวาทิน ก็ไพเราะไปอีกแบบหนึ่ง

"ครั้นสิ้นแสงสุริยันจันทร์กระจ่าง แสนอ้างว้างจิตใจเฝ้าใฝ่หา
น้ำค้างพรมลมพัดกระพือมา เหมือนน้ำตาที่ไหลลงในทรวง
โอ้อกข้าครานี้ฤดีเศร้า นวลน้องเจ้าผ่องผุดเรียมสุดหวง
เหมือนพระจันทร์วันเพ็ญเด่นเต็มดวง กระต่ายห่วงชะแง้แลดูเดือน"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=oSrVbt8X2Co" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=oSrVbt8X2Co</a>

เพลงแขกปัตตานีในเนื้อร้อง "แลจันทร์" เดียวกัน ครูสุดจิตต์ ดุริยประณีต ขับร้องก็มีความไพเราะไม่ยิ่งหย่อนกว่ากัน

https://www.facebook.com/video/video.php?v=424561987593561

เมื่อครูณัฐวิภา มูลธรรมเกณฑ์ ขับร้องเพลงแขกปัตตานี โดยใช้เนื้อร้องจากวรรณคดีอิเหนาอีกเนื้อหนึ่งก็ไพเราะน่าฟังมากเช่นกัน

"โอ้ว่าอนิจจาความรัก พึ่งประจักษ์ดั่งสายน้ำไหล
ตั้งแต่จะเชี่ยวเป็นเกลียวไป ไหนเลยจะไหลคืนมา
สตรีใดในพิภพจบแดน ไม่มีใครได้แค้นเหมือนตัวข้า
ด้วยใฝ่รักให้เกินพักตรา จึงมีแต่เวทนาเป็นเนืองนิจ"

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=5zM8V3piRkg" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=5zM8V3piRkg</a>

ฟังเพลงแขกปัตตานีแบบไทยแล้ว ลองฟังเพลงแขกปัตตานีแบบเขมร เนื้อร้องเขมรบ้าง อย่าแปลกใจว่าทำไมเขมรเล่นเพลงเหมือนเพลงไทยเดิม ก็เพราะดนตรีไทยและดนตรีเขมรมาจากรากเหง้าเดียวกัน ท่านครูหลวงประดิษฐ์ไพเราะ (ศร ศิลปบรรเลง) ก็เคยไปสอนดนตรีไทยให้นักดนตรีประจำราชสำนักเขมรมาแล้ว

ฟังเพลงแขกปัตตานีเขมร

http://www.youtube.com/watch?v=SAf4g0N9C-A

อย่างไรก็ดี ดูเหมือนว่าเพลงไทยเดิมที่มีการประยุกต์ตามสมควรกำลังได้รับการต้อนรับจากคนไทยมากขึ้น ทำให้ดนตรีไทยยังคงเป็นที่รู้จักและชื่นชมกันพอสมควร เรียกขานกันว่า "ดนตรีไทยร่วมสมัย" วงดนตรีไทยแนวนี้ที่โด่งดัง เช่น วงกอไผ่ เป็นต้น