วงดนตรีดุริยโยธิน

[อำนวย]

วงดนตรีดุริยโยธิน
วงดนตรีกองดุริยางค์ กองทัพบก เริ่มมีมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 โดยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระเจ้าน้องยาเธอพระองค์เจ้าสุขสวัสดิ์ ก่อตั้งกองทหารแตร ในปี พ.ศ. 2416 ต่อมาเปลี่ยนเป็นทหารแตรสำหรับใช้ในพระราชพิธีต่างๆ และเกิดเป็นวงโยธวาทิตขึ้น มีวงแตรขนาดใหญ่ ต่อมามีครูมาฝึกหัดที่ทหารม้าก็เกิดเป็นวงดนตรีม้ารวม ต่อมามีครูวงดนตรีคนสำคัญ คือ พระยาวาทิตย์วรเชษฐ์ เป็นผู้ควบคุมวงดนตรีกองทัพบกมาเป็นเวลานาน ตั้งแต่ปี 2416 เรื่อยมาจนถึงการเปลี่ยนแปลงการปกครอง ปี พ.ศ. 2475 วงดนตรีของกองทัพบกเจริญรุ่งเรืองเคียงคู่กับวงดนตรีกองทัพเรือ หลวงประสานดุริยางค์ ซึ่งเป็นผู้ควบคุมวงดนตรีกองทัพบก ในรัชสมัยรัชกาลที่ 6-8 และเกษียนอายุราชการ ในรัชสมัยรัชกาลที่ 8
            วงดนตรีดุริยโยธิน เป็นวงดนตรีประเภทแจ๊ส ไม่ใช่เป็นวงซิมโฟนีออเคสตร้าเช่นทหารเรือ ตามประวัติที่ ศ. เกียรติคุณพูนพิศ อมาตยกุล ได้สอบประวัติ เมื่อครั้งมีการไหว้ครูของกองดุริยางค์ทหารบก เมื่อปี พ.ศ. 2519 ว่า กำเนิดเมื่อปี พ.ศ. 2483 จากคำบอกเล่าของครูใหญ่ นภายน ว่า ในขณะนั้นกองทัพบกจะส่งเพลงชาติไทยขึ้นประกวดใหม่ ซึ่งแต่เดิมเพลงชาติไทยเป็นเพลง 4 ท่อน ที่ขุนวิจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธุ์) เป็นผู้แต่ง 2 ท่อน และนายขำ ฉันท์วิไล เป็นผู้แต่งอีก 2 ท่อน เนื้อร้องยาวเกินไป ดังนั้นในการประกวดครั้งที่ 2 กองทัพบกก็ส่งเนื้อร้องของหลวงสารานุประพันธ์ (นวล ปราจิณพยัคฆ์) ในการซ้อมมีทหารบรรเลง 5-6 คน หลวงพรหมโยธี ได้หาคนมาร่วมวงเพิ่มทำเป็นวงแจ๊สแบนด์ (Jazz Band) นักดนตรีแจ๊ส 5 คน ที่เข้ามา ได้แก่ สิบเอกจำปา ลิ้มสำราญ ทรัมเป็ต สิบโทประยูร ชีรานนท์ ไวโอลิน สิบตรีเชาว์ แคล่วคล่อง กีต้าร์ สิบโทประสาน แก้วอุทัย และสิบตรีจำรูญ น้อยชิบ (หนวดจิ๋ม) กลองชุด ออกร้านในงานฉลองรัฐธรรมนูญ พันเอกหลวงพรหมโยธี ผู้บัญชาการทหารบกให้จัดวงดนตรีแจ๊สบรรเลงในงานฉลองรัฐธรรมนูญโดยใช้ชื่อว่า “ดุริยโยธิน” และในงานมีการประกวดนางสาวไทยครั้งแรก วงดนตรีนี้ได้บรรเลงประกอบการเดินประกวดของนางสาวไทยในครั้งนั้น ซึ่งนางสาวไทยได้แก่ เรียม แพทยนาวิน
             เพลง 5 เพลงแรกของวงดุริยโยธิน ซึ่งมีเพลงสวนงามดี เพลงศาลาร่วมใจ เพลงมณฑลบูรพา เพลงเนตรเสน่ห์ เพลงเพื่อนรักเก่า เพลงบุญไม่ถึง เป็นต้น นักร้องรุ่นแรกๆ ได้แก่ ประมวล รัศมิทัต เบญจา ตุงคะมณี ชะอวบ ฟองกระสินธุ์ ซึ่งย้ายมาจากค่ายภาพยนตร์ศรีกรุง และมีนักร้องเสียงดี ประหยัด ไทรศิริ และประยงค์ ไทรศิริ เฉลา ประสบศาสตร์ ส่วนนักร้องชาย ได้แก่ เชาว์ แคล่วคล่อง แสงนภา บุญราศรี และวัฒนา บุญเกียรติ
            วงดุริยโยธิน ต่อมาได้เพิ่มจำนวนนักดนตรีอีกจำนวนมาก และคงอยู่ในความควบคุมดูแลของครูจำปา ลิ้มสำราญ หัวหน้าวง และเป่าทรัมเป็ต สิบโทไฉน ฉายศรี เป่าทรัมเป็ต สิบโทอาวุธ เมฆเวียน เป่าทรอมโบนคู่กับสิบโทจำรูญ น้อยชิบ (หนวดจิ๋ม) สิบโทชุ่ม แย้มเอิบสิน บรรเลงแซกอัลโตคู่กับสิบโทเล็ก ศรชัย และสิบโทโสภณ สิบตรีประกอบ เกตุจรูญ แซกเทนเนอร์ สิบตรีสุทิน แหเหล็ก บาริโทนแซกโซโฟน สิบโทสะอาด เกษศิริ (ส. เกษศิริ) เปียโน เชาว์ แคล่วคล่อง กีต้าร์ สิบโทประสาน แก้วอุทัย เบส สิบโทถาวร เชื้อเอบเชย กลองชุด สิบโทประยูร ชีรานนท์ และสิบโทแสวง ปานอำไพ ไวโอลิน


ข้อมูลโดย ศาตราจารย์นายแพทย์พูนพิศ อมาตยกุล