เพลงไทยเดิมในดวงใจ # ๒ แขกปัตตานี

[woraphon]

 
 

เพลงแขกปัตตานี

คำว่า "แขก" ในคำไทยเป็นคำรวมๆ ใช้เรียกคนที่นับถือศาสนาพราหมณ์ฮินดู ซิกข์ หรืออิสลาม ก็ได้ แต่เมื่อระบุแขกปัตตานี จึงมีความหมายเจาะจงหมายถึงแขกมลายูหรือแขกชวาที่มีศิลปะด้านดนตรีนาฏศิลป์ อันเป็นรากฐานของศิลปะการแสดงของไทยหลายชนิด เช่น ลิเก ลำตัด หนังตะลุง

เพลงแขกปัตตานีเป็นเพลงอัตราจังหวะสองชั้น ท่อนเดียว ทำนองเก่า ใช้บรรเลงประกอบการแสดงละคร สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์ทรงนำมาบรรจุในละครดึกดำบรรพ์ เรื่อง "อิเหนา" ตอนไหว้พระ ภิญโญ วัฒนายากร นักดนตรีอาวุโสของจังหวัดสงขลา ได้นำทำนองสองชั้นของเก่ามาแต่งขยายและแต่งตัด พร้อมทั้งแต่งเที่ยวกลับครบเป็นเพลงเถา เมื่อวันที่ ๓๐ ธันวาคม ๒๕๓๒ โดยมีวัตถุประสงค์จะให้เป็นอนุสรณ์แก่จังหวัดปัตตานี ซึ่งเป็นสถานที่เกิดของผู้แต่ง เรียกว่าเพลง "ห่วงอาลัย เถา"

เพลงแขกปัตตานีจึงมีชื่อเรียกหลายชื่อ นอกจากแขกปัตตานีแล้ว ยังเรียกว่าเพลง "อิเหนา" ซึ่งเป็นเพลงจากบทละครเรื่องอิเหนา ตอนไหว้พระ เพราะเนื้อร้องขึ้นต้นว่า "อิเหนาหรือจะมาตามด้วยความรัก ข้อนี้ไม่ประจักษ์ยังสงสัย" เรียกว่าเพลง "ห่วงอาลัย" ตามชื่อเพลงเถา และยังมีคนเรียกว่า "ห่วงหาอาลัย" หรือ "อิเหนาครวญ" ก็เคยได้ยินแต่ชื่อ "แขกปัตตานี" หรือ "ห่วงอาลัย" เป็นที่รู้จักมากที่สุด

 

[woraphon]

 

เนื้อร้องเพลงแขกปัตตานี ๒ ชั้น ดั้งเดิมจากบทละครเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ ๒

"อิเหนาหรือมาตามด้วยความรัก ข้อนี้ไม่ประจักษ์ยังสงสัย
ซึ่งมาจากหมันหยาเวียงชัย เพราะดาหามีภัยจึงไคลคลา
หวังจะช่วยรณรงค์สงคราม มิใช่มาด้วยความเสน่หา
นี่แวะมาไหว้พระปฏิมา แล้วจะไปหมันหยาธานี"

ฟังครูท้วม ประสิทธิกุล (พ.ศ.๒๔๓๙-๒๕๓๔ ศิลปินแห่งชาติ) ร้องเพลงแขกปัตตานี ๒ ชั้น  http://www.youtube.com/watch?v=KcLpB8HBKpQ

 

[woraphon]

 

เนื้อร้องที่ ๒ มาจากบทพระราชนิพนธ์ "แลจันทร์" ซึ่งสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ทรงพระนิพนธ์เมื่อครั้งที่ทรงศึกษาอยู่ในโรงเรียนจิตรลดา เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๐ พระราชทานให้อาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน ขับร้องทำนองในทำนอง "แขกปัตตานี"

“ครั้นสิ้นแสงสุริยันจันทร์กระจ่าง แสนอ้างว้างจิตใจเฝ้าใฝ่หา
น้ำค้างพรมลมพัดกระพือมา เหมือนน้ำตาที่ไหลลงในทรวง
โอ้อกข้ายามนี้ฤดีเศร้า นวลน้องเจ้าผ่องผุดเรียมสุดหวง
เหมือนพระจันทร์วันเพ็ญเด่นเต็มดวง กระต่ายห่วงชะแง้แลดูเดือน”

ฟังเพลงแขกปัตตานี อาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน (พ.ศ.๒๔๕๘-๒๕๕๔ ศิลปินแห่งชาติ) http://www.youtube.com/watch?v=oSrVbt8X2Co

อาจารย์สุดจิตต์ ดุริยประณีต ศิลปินแห่งชาติ http://www.youtube.com/watch?v=zrGce-J3UQ8

 

[woraphon]

 

ยังมีอีกเนื้อร้องหนึ่งซึ่งมาจากบทละครเรื่องอิเหนา พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ตอนอิเหนาลานางจินตะหรา เพื่อไปช่วยท้าวดาหาต่อสู้กับท้าวกะหมังกุหนิง ทำให้นางจินตะหราตัดพ้อต่อว่าด้วยเกรงว่าอิเหนาจากไปแล้วจะทอดทิ้งนาง

“โอ้ว่าอนิจจาความรัก พึ่งประจักษ์ดั่งสายน้ำไหล
ตั้งแต่จะเชี่ยวเป็นเกลียวไป ไหนเลยจะไหลคืนมา
สตรีใดในพิภพจบแดน ไม่มีใครได้แค้นเหมือนตัวข้า
ด้วยใฝ่รักให้เกินพักตรา จึงมีแต่เวทนาเป็นเนืองนิตย์”

ฟังอาจารย์ณัฐวิภา มูลธรรมเกณฑ์ (พ.ศ.๒๕๑๑-๒๕๕๓) ศิษย์ของอาจารย์เจริญใจ สุนทรวาทิน ขับร้องเพลงแขกปัตตานี http://www.youtube.com/watch?v=5zM8V3piRkg http://www.trueplookpanya.com/true/knowledge_detail.php?mul_content_id=7513

 

[woraphon]

 

ฟังเพลงแขกปัตตานี ดนตรีบรรเลงล้วน ขลุ่ย-ขิม ไพเราะมาก http://www.4shared.com/mp3/uQaF9WSn/05_-_.htm

 

[woraphon]

 

มีการดัดแปลงทำนองไทยเดิม "แขกปัตตานี" เป็นเพลงไทยสากลมากมาย ที่ไพเราะและโด่งดังฝ่ายลูกกรุง คงได้แก่เพลง "เดียวดาย" เพลง "ห่วงรัก" ฝ่ายลูกทุ่งได้แก่เพลง "จดหมายจากแม่"

 

[woraphon]

 

เพลงเดียวดาย

เพลงเดียวดาย คำร้อง ไสล ไกรเลิศ ทำนอง สมาน กาญจนะผลิน ดัดแปลงทำนองเพลงแขกปัตตานี ๒ ชั้น สุรสิทธิ์ สัตยวงศ์ ชรินทร์ นันทนาคร ทิพวรรณ ปิ่นภิบาล ฟรานซิส ยิป ขับร้อง

“ขวัญเอ๋ย เคยภิรมย์ชิดชื่นสุขสันต์ หลงเพ้อฝันรักมั่น มิทันจะเนิ่นเธอเมินหมาง โอ้อ้างว้างอาวรณ์ฤดี เหมือนโนรีจากคอน หลงรังนอนลืมที่ เหมือนชีวีเดียวดายเอ้กา โอ้ดึกเดือนคล้อย เดือนเจ้าจะลอยจากตา มองนภา ยังเห็นดาราเรียงราย
เหลียวหา จนทิวาโฉมเจ้าแลหาย หรือรักแล้วแหนงหน่าย รักเอ๋ยลืมง่ายไยเมินเฉย โอ้ใจเอ๋ย ใจเลยแรมรอน ฉันยังจำติดตา ทุกทิวาคืนก่อน เหลืออาวรณ์ใจเอยค่ำลง โอ้ใจสะท้อนจะหลับจะนอนพะวง ลืมไม่ลงมันเหมือนมีมนต์ดลใจ”

ฟังเพลงเดียวดาย แสดงความคิดเห็นหน่อยค่ะ

 

[woraphon]

 

เพลงห่วงรัก

เพลงห่วงรัก คำร้อง แก้ว อัจฉริยะกุล ทำนอง เอื้อ สุนทรสนาน ดัดแปลงทำนองเพลงแขกปัตตานี บุษยา รังสี ขับร้อง     

“เธอหรือจะมาตาม หรือความรักยังคงอยู่ดูสงสัย ไฉนเธอถึงได้กลับใจ ฉันใดถึงได้มีจิตติดตามมา เปรียบดังน้ำธารหลั่งไป ฉันใดธารา สายชลไหลวนกลับบ่า ไหลทวนขึ้นมาฝ่าแรงลม

ไฉนเธอหรือจะมาตาม หญิงงามนั้นมีอยู่ดื่นชวนชื่นชม ดื่นตามาลีที่ยวนชวนดม เธอจะชมพันธุ์ไม้ริมทางทำไม

เธอหรือจะมาปอง คุ้มครองฉันไว้เป็นคู่ดูสงสัย ไฉนเธอถึงได้กลับใจ ฉันใดน้ำใจเป็นอื่นกลับคืนคง โอ้ลมหนอลมโบกโบยพัดโชยไม่ตรง เดี๋ยวเดียวสายลมบนส่งพัดเวียนเป็นวงกลับวนมา

ไฉนเธอหรือจะมาชม ลิ้นลมของเธอช่างพร่ำหวานคำสัญญา ดื่นตามาลีหน้านวลยวนตา ไยจะมาพะเน้าพะนอคลอเคลีย”

ฟังเพลงห่วงรัก แสดงความคิดเห็นหน่อยค่ะ
 

[woraphon]

 

เพลงจดหมายจากแม่

เพลงจดหมายจากแม่ ชลธี ธารทอง แต่ง ดัดแปลงทำนองไทยเดิม "แขกปัตตานี" เสรี รุ่งสว่าง สันติ ดวงสว่าง ต้อม เรนโบว์ ไหมไทย ใจตะวัน ขับร้อง

"ขวัญหาย  จดหมายของแม่ส่งมา  เนื้อจดหมายเขียนว่า  ทุกข์ตรมเจียนบ้า นาฝนแล้ง พ่อก็ซ้ำมีอันต้องตาย เพราะมีโจรปล้นควาย  ใช้อุบายเสแสร้ง ทั้งยิงแทงพ่อยับดับสิ้นใจ บาปซ้ำกรรมมา น้องสาวข้าเป็นไป  โดนขืนใจเป็นบ้าใบ้เสียคน

แสนช้ำ ดังโดนเท้าย่ำดวงแด  ท้ายจดหมายของแม่ ระบายทุกข์แย่แกทุกข์ทน ข้าวไม่เหลือและเกลือไม่พอ รู้ไหมแม่เฝ้ารอ ขอน้ำใจลูกบ้าง หาสตางค์มาบ้านบ้างซี เจ้าเป็นนักร้อง ร่ำรวยทองเงินมี ช่วยแม่ทีแม่ไร้ที่หมายมอง

หงอยเหงา  ค่ำเช้าแสนเศร้าอุรา  แม่จะรู้ไหมว่า ลูกแม่บากหน้ามาเป็นนักร้อง ไม่ได้ร้องเพลงเลยสักวัน หัวหน้าคอยกีดกัน  ใช้ทุกวันทุกวี่ เขาให้มีหน้าที่แบกกลอง ค่าตัวที่มี วันละยี่สิบสอง  ทนแบกกลองเพราะบัญชาหัวหน้าวง

โหยหิว หิวทนไส้กิ่วอดเอา  แม่จะรู้หรือเปล่า ลูกแม่กินข้าวกับเกลือพริกผง สร้อยและแหวนที่แม่ให้มา เห็นหัวหน้าท่านยืม แล้วก็ลืมคืนให้ ถามทีไรก็ทำเล่นองค์ แม่ทุกข์เต็มกลืน ลูกขอคืนป่าดง  หัวหน้าวงขอสร้อยคอผมคืน"
      
ฟังเพลงจดหมายจากแม่  - รังสี รุ่งสว่าง >> http://saisampan.net/index.php?topic=55468.0

 

[ดาวิกา]

คลิกที่ภาพ เพื่อฟังเพลง รักสำรอง คำร้อง ไม่ทราบข้อมูล / ทำนอง เพลงไทยเดิม แขกปัตตานี โสภา เพลินพิศ รักซ้อน น้องเป็นรักบ่อนดวงใจ ช้าสุดช้ำเท่าไหร่ พี่ทำน้องให้เศร้าอุรา จากไปแล้วนานๆมาที เหมือนไม่มีเยื่อใย นึกจะไปก็ได้ นึกจะมาเมื่อไรก็มา เปรียบดังส่วนเกิน ที่พี่เมินคาตา ดังผักปลา รักไร้ค่าเหลือเกิน พี่จ๋า พี่อย่ามาคิดฆ่าดวงใจ น้องเจ็บช้ำหมองไหม้ เพราะพี่มาให้ได้แค่นั้น ส่วนตัวนั้นนานๆจะมา ทิ้งเวลาให้คอย ขอให้มาสักหน่อย น้องนี้เป็นผุ้คอยอย่าเมิน อย่าปล่อยให้เป็นดุจดังเช่นส่วนเกิน มัวเพลิดเพลินทิ้งรักเราร้างลา พี่จ๋า พี่อย่ามาคิดฆ่าดวงใจ น้องเจ็บช้ำหมองไหม้ เพราะพี่มาให้ได้แค่นั้น ส่วนตัวนั้นนานๆจะมา ทิ้งเวลาให้คอย ขอให้มาสักหน่อย น้องนี้เป็นผุ้คอยอย่าเมิน อย่าปล่อยให้เป็นดุจดังเช่นส่วนเกิน มัวเพลิดเพลินทิ้งรักเราร้างลา

[ดาวิกา]

คลิกที่ภาพ เพื่อฟังเพลง ซึ้งใจเจ้าแล้ว คำร้อง ไม่ทราบข้อมูล / ทำนอง เพลงไทยเดิม แขกปัตตานี สายัณห์  สัญญา น้องเอ๋ยจำคำพี่เอ่ยได้ไหม ว่าเราสองรักใคร่ มอบความรักให้ชั่วดินฟ้า จะไม่ผันไม่แปรดวงใจ แม้ชายใดแผ้วพาน แม้เอาเงินมาหว่าน ใช้คำหวานคารมเกี้ยวพา แต่มาเดี๋ยวนี้เจ้าไปมีใครมา ควงต่อตาเย้ยพี่ยาให้อาย ซึ้งแล้วดวงใจพี่แกร่วคอยน้อง เมื่อเศรษฐีหมายจ้องรักพี่ลอยล่องไม่มีความหมาย นี่น่ะหรือหัวใจของ คนหมุนเวียนวนดั่งเกวียน คิดจะเรียนไม่หมด ทั้งพูดปดล่อลวงลวดลาย พี่เป็นผู้ช้ำต้องระกำเดียวดาย ใจต้องตาย เพราะมั่นหมายเชื่อคน แสนช้ำดังโดนเขาย่ำด้วยเท้า ช้ำสุดช้ำแสนเศร้าช้ำแล้วช้ำเล่าสักกี่หน เฝ้าถนอมอุ้มชูดวงใจ ไม่เคยให้เจ้าตรม ไม่พุดจาว่าข่ม หวังชื่นชมแก้วตาหน้ามน แต่มาผิดหวัง สุดกำลังทานทน ลาหน้ามนขอให้จงโชคดี

[ดาวิกา]

ลัดดา ศรีวรนันท์(แผ่นครั่ง) คลิกที่ภาพ เพื่อฟังเพลง

รุ่งฤดี แพ่งผ่องใส คลิกที่ภาพ เพื่อฟังเพลง

แสนสงสาร
คำร้อง  ไพบูลย์ บุตรขัน / ทำนอง เพลงไทยเดิม แขกปัตตานี

สงสารจริงหญิงคราวสาวรุ่นทรามวัย
สาวเอ๋ยสาวยุคใหม่ หัวใจเธออ่อนหย่อนเดียงสา
เสาะแสวงสวรรค์รื่นรมย์ ทุกวันคืนชื่นชม
ใช้สังคมบังหน้าหลงเงินตราพวกพรานหว่านโปรย
โอ้ทางชีวิตเธอถูกยาพิษอาบโรย
โดยพวกพรานหรือพวกมารสังคม
สงสารจริงคราวสาวรุ่นสคราญ
เหลิงหลงใหลรักร่านไม่นานนางชื่นกลับขื่นขม
สุ่สุสานวิมานน้ำตาร้าวรานรอนอุรา
เหมือนชีวาลอยล่องรักระทมไปจนชั่วปราณ
โอ้มารใจร้ายคอยมุ่งทำลายนงคราญ
จนแหลกราญเราแสนสงสารสาวเอย