เพลงทำนองไทยเดิม “ลาวสวยรวย”

[woraphon]

 

เพลงลาวสวยรวยเป็นเพลง ๒ ชั้น สำเนียงลาว มี ๒ ท่อน ต่อมามีการแต่งขยายเป็นเพลงเถา ตามประวัติยังไม่มีการยืนยันว่าผู้แต่งเพลงลาวสวยรวย ๒ ชั้น คือใคร โดยในหนังสือสารานุกรมศัพท์ดนตรีไทยของราชบัณฑิตยสถานก็ไม่ระบุว่าใครแต่ง แต่ก็มีข้อมูลที่ทำให้สันนิษฐานได้ว่าหม่อมหลวงต่วนศรี วรวรรณ (พ.ศ.๒๔๑๗-๒๕๑๗) เป็นผู้แต่งเพื่อเป็นทำนองเพลงประกอบละครเรื่องพระลอของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ (พ.ศ.๒๔๐๔–๒๔๗๔) "พระบิดาแห่งการละครร้อง" ซึ่งกรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์ได้แต่งบทละครเรื่องพระลอขึ้นในปี พ.ศ.๒๔๕๑ เพื่อแสดงทำขวัญต้นลิ้นจี่ที่ออกดอกเต็มต้น ตามพระราชประสงค์ของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๕

คำว่า “สวยรวย” นั้น ผมขอสันนิษฐานว่ามาจาก “สรวย” เดิมอาจเรียกว่าเพลง “ลาวสรวย” แต่คำ “สรวย” นั้นสั้นเกินไปจึงแผลงเป็น “สวยรวย” ส่วนที่เรียกว่า "ลาวสวยลวย" นั้น ผมว่าคงใช้สำหรับผู้ที่ไม่เห็นความสำคัญของเสียง "ร" "ล" ในภาษาไทยมากกว่า

เนื้อร้องเพลงลาวสวยรวยที่ปรากฏในบทละครเรื่องพระลอ

“สองพี่เลี้ยงแม่เอ๋ยหลากจิต สงสัยคิดประหลาดใจ หรือพระลอหน่อไท้ ท่านแสร้งเป็นพราหมณ์ปลอมเอย
ศิษย์ทั้งคู่เที่ยง พี่เลี้ยงพระลอแล้ว
เห็นหาแคล้ว หาแคล้วปู่ทาย สมหมายแล้วเอย
สาวมองเมินหาหนุ่มอะคร้าว เห็นใครน้าวเพิงพุ่ม สองพี่เลี้ยงสองเมียงตะคุ่ม สุมทุมพฤกษาโพ้นเอย
โน่นนายขวัญนั่นนายแก้ว แน่แล้วบ่สงกา
เหลียวหวนหลบ หวนหลบเลี่ยงหน้า ซ่อนหาอยู่ไวไวเอย
สองนวลแม่เอยรื่นโรย สาวชายโชยตามจับ สองพี่เลี้ยงสองเมียงขยับ ผลับหายบ่ให้เห็นเอย
ล่อสาวสองเผลอไล่เผลอ แต่หมายมุ่งตามไป เห็นหลงไกล หลงไกลได้ช่อง ปล่อยให้สองเจอะเอย”


ฟังได้ที่

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=uB-qX-LlypA" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=uB-qX-LlypA</a>

อีกเนื้อร้องหนึ่ง

"เจ้าหัวทรงพระโฉมเฉิดฟ้า ชื่นแหล่งหล้าละลานใจ พระเรืองเลิศชะลอหน่อไท้ ยอดอาลัยแสนสาวสนมเธอ
ยลสาวสวรรค์ขวัญเนตรภูเบศร์บรรเลง เสนาะเพลงบรรเลอนฤโทษโสตเสนอ สาวจับระบำ จับระบำบำเรอ ไฉนพระลอราชเธอ บ่มิเอื้อนออเออ เอาแต่เพ้อฤทัยถอน
ฤทธิ์รูปลมโซรมพระผู้สึง รัดร้อนรึงกลไฟโหม แว่วแต่ซอล่อคะนึง คะนึงโลม เห็นแต่โฉมเพื่อนแพงสองอร
มิไยเล่าโฉมเฉลาสาวสุรางค์เล่นดุริยางค์เย้ายวนรำฟ้อน ถวายกร ถวายกรแย้มสรวล ระริกระรื่นชื่นชวน โอ้พระเอยอักอ่วน บ่หวนจะหรรษา"

ฟังได้ที่

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=RU-c5xKbrmQ" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=RU-c5xKbrmQ</a>

ถ้าจะฟังเฉพาะดนตรีเพื่อจับทำนองเพลงลาวสวยรวย

ขิมฟังได้ที่

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=foKknlRmj7I" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=foKknlRmj7I</a>

ประสานเสียงไทย-สากล ฟังได้ที่

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=3KkkDbPFcaE" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=3KkkDbPFcaE</a>

 

[woraphon]

 

ทำนองลาวสวยรวย ๒ ชั้น ค่อนไปในทางเยือกเย็น แต่ก็สวยงาม สง่า ทำนองที่ไม่ยาวนักทำให้ติดหูติดตาสำหรับคนที่รู้จักเพลงนี้ดี โดยเฉพาะครูสง่า อารัมภีร หรือครูแจ๋ว วรจักร (พ.ศ.๒๔๖๔-๒๕๔๒ ศิลปินแห่งชาติ) ท่านคงชื่อชอบเพลงลาวสวยรวย ๒ ชั้นเป็นพิเศษ เพราะท่านนำเอาทำนองเพลงลาวสวยรวยมาแต่งเป็นเพลงไทยสากลของท่านถึง ๓ เพลงรวด

เพลงแรกที่ครูสง่า อารัมภีรแต่งโดยใช้ทำนองลาวสวยรวย แล้วก็เป็นเพลงฮิตที่สุดในบรรดาเพลงที่ใช้ทำนองลาวสวยรวยด้วยกัน ก็คือเพลง “ฝนนี้”

เพลงฝนนี้ ขับร้องบันทึกเสียงโดย ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์-พูลศรี เจริญพงษ์ สุเทพ วงศ์กำแหง-เพ็ญศรี พุ่มชูศรี สุเทพ วงศ์กำแหง-สวลี ผกาพันธ์ ชรัมภ์ เทพชัย-อุมาพร บัวพึ่ง ทนงศักดิ์ ภักดีเทวา-จินตนา สุขสถิตย์ อรวี สัจจานนท์-ชรินทร์ นันทนาคร ยอดรัก สลักใจ-สุนารี ราชสีมา และนิยมนำมาขับร้องกันมากในคาราโอเกะ

ผมเห็นว่า ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์-พูลศรี เจริญพงษ์ ร้องเพลงฝนนี้ได้ดีที่สุด อาจเป็นเพราะทั้งสองท่านร้องเพลงไทยเดิมได้ด้วย เมื่อมาร้องเพลงทำนองไทยเดิมแบบสากลก็ยังนำเอาเทคนิคการร้องไทยเดิมตามมาด้วย แต่บางท่านอาจไม่ชอบก็ได้ ของแบบนี้เข้าทำนอง "ลางเนื้อชอบลางยา” ครับ

ฟังเพลงฝนนี้ได้ที่ http://saisampan.net/index.php?topic=32376.0

 

[woraphon]

 

เพลงทำนองลาวสวยรวยที่ครูแจ๋ว นำมาแต่งเป็นแบบไทยสากล และก็ดังพอสมควรอีกเพลงหนึ่งได้แก่เพลง “พี่รักวสันต์” นริส อารีย์ เศรษฐา ศิระฉายา ต้อม เรนโบว์ ขับร้อง

“พี่รักวสันต์   ใจพี่ฝันคะนึงถึงเจ้า ป่านนี้น้องคงหมองเศร้า  ขวัญเจ้าอยู่เดียวดาย หยาดฝนเย็น  เหมือนเป็นน้ำสังข์เสี่ยงทาย ให้เราสองรักร่วมตาย  เมื่อวสันต์กรายเคยได้คลอเคล้า

ยิ่งคิดคะนึงหวน  เสียงลมครวญดังเสียงชวนของเจ้า พี่กอดกระซิบรำพึงแผ่วเบา ๆ ฟ้าคะนองสองเรายังพร่ำพลอดกัน

ขอให้พี่รักจริง  ยอดหญิงเพ้อรำพัน สองเรารักมั่น  วสันต์กรายคือวิมาน เราร่วมวิญญาณ ดวงใจ และดวงมาน สาบานรักกันจนวันตาย”

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=AP16NgZ2hg0" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=AP16NgZ2hg0</a>

 

[woraphon]

 

ครูแจ๋วแต่งเพลงพี่รักวสันต์แล้ว ยังแต่งเพลง “พี่เกลียดวสันต์” ซึ่งฟังชื่อแล้วน่าจะให้แนวคิดในทางตรงข้ามกับ “พี่รักวสันต์” แต่ปรากฏว่ายังคงเป็นเพลงรักเช่นเดียวกันกับเพลงพี่รักวสันต์ แต่ที่เกลียดวสันต์เพราะวสันต์ทำให้ต้องห่างรักไป

“พี่เกลียดวสันต์ เพราะยามนั้นพี่ไกลเจ้า มองฟ้าแล้วพาใจเศร้า ฟ้าพราวเด่นดวง พี่คะนึง คิดถึงคราใดให้เจ็บทรวง อกเอ๋ยร้างเลยพุ่มพวง ด้วยวสันต์ลวง ให้เจ้าจากไป

ดึกเข้าเจ้าหนาว กลัวเสียงลมพราว กลัวหนาวทนไม่ได้ เจ้ากลัวฟ้า ราตรีมืดหม่นใจ แม้เรไร น้องกลัวแทบสิ้นชีวัน

พี่กระซิบปลอบใจ เจ้าร้องไห้รำพัน น้องเอยไยหวั่น วสันต์กลายตามฤดู แสนจะอดสู วสันต์ไม่เอ็นดู ชู้ไกล เพราะใจเธอหวั่นวสันต์”

ม.ร.ว.ถนัดศรี สวัสดิวัฒน์ ธานินทร์ อินทรเทพ ขับร้องบันทึกเสียง

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=Ui0P7_N7Isk" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=Ui0P7_N7Isk</a>

 

[woraphon]

 

วงจารุกนก ในอดีต โดยพจน์ จารุวณิช ก็มีผลงานเพลงทำนองลาวสวยรวยไว้ ๒ เพลง เพลงแรกคือเพลง “สวยรวย”

เพลงสวยรวย คำร้อง : พจน์ จารุวณิช ทำนอง : ลาวสวยรวย ขับร้อง : มัณฑนา โมรากุล-เล็ก อํ่าเที่ยงตรง วงดนตรีจารุกนก
 

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=04cxQjYk7Zc" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=04cxQjYk7Zc</a>

 

[woraphon]

 

เพลงทำนองลาวสวยรวยของวงจารุกนก เพลงที่ ๒ คือเพลง “ดอกกาหลง” เล็ก อ่ำเที่ยงตรง-ชวลี ช่วงวิทย์ ขับร้อง ฟังได้ที่

http://saisampan.net/index.php?topic=58661.0

http://www.oknation.net/blog/greatsong/video/59508

 

[woraphon]

 

ครูสมาน กาญจนะผลิน ก็มีผลงานเพลงทำนองลาวสวยรวย ๒ เพลง เพลงแรกคือเพลง “นางแก้ว” แต่เพลงนางแก้วนำทำนองมาเฉพาะท่อน ๑ ของลาวสวยรวย และแต่งท่อนแยกของเพลงนางแก้วอย่างอิสระโดยไม่ใช้ทำนองลาวสวยรวย

เพลง “นางแก้ว” คำร้องโดย สนิท ศ. สุเทพ วงศ์กำแหง ขับร้อง ฟังได้ที่

http://saisampan.net/index.php?topic=25665.0


 

[woraphon]

 

เพลงทำนองลาวสวยรวยที่อายุเก่าแก่มาก ได้แก่เพลง “ผกาฟ้า” ซึ่ง “อิงอร” แต่งประกอบละครเรื่อง "ช้องนาง" เปิดทำการแสดงเมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๙ นริส อารีย์-ลัดดา ศรีวรนันท์ ขับร้องบันทึกเสียงในปีเดียวกัน

(ช) ชื่นกลิ่นเกสร ภมรเคล้า เร้ารึงจิต สวรรค์นิมิต เหมือนสร้างสรรค์ สวยสะคราญ แย้มบาน ช่อประชัน ต้อนรับ สัมพันธ์ ยิ่งนิรันดร์ไมตรี ช่อเจ้าเอ๋ย ช่อเจ้าผกาฟ้า ชาวใต้หมายมา มอบดวงชีวี ขอโฉมเฉลา ยอดเยาวนารี รับรองไมตรีของพี่ชาวใต้ อย่าให้รัญจวน

(ญ) รื่นคำหวาน เร้าประสานไมตรีจิต เสประดิษฐ์ คิดล่อใจ สัญญา อนิจจา น้ำจิตชาวใต้ มั่นหมายผกาฟ้า ดั่งว่าอาวรณ์

(ช) ขวัญเจ้าเอ๋ย ขวัญเจ้าผกาฟ้า ชาวใต้หมายมา มอบดวงชีวี

(ญ) ขวัญเอ๋ยอกข้า

(ช) ขวัญเอ๋ยจงมา

(ญ) ข้าระแวงไมตรี

(ช) อย่าระแวงปรานี ขอมอบดวงฤดี ไว้จนชีพพี่ มอดม้วยมลายลง

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=51RbYw5qISA" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=51RbYw5qISA</a>

 

[woraphon]

 

คุณนริส อารีย์ดูจะถูกโฉลกกับเพลงทำนองลาวสวยรวยมาก เพราะนอกจะร้องเพลง “พี่รักวสันต์” และเพลง “ผกาฟ้า” แล้ว ยังร้องเพลง “รักเดียว” ทำนองลาวสวยรวยอีกเพลงหนึ่ง

เพลงรักเดียว คำร้อง : สุนทรียา ณ เวียงกาญจน์ ทำนอง : สมาน กาญจนผลิน ดัดแปลงทำนองไทยเดิม “ลาวสวยรวย”  ขับร้องโดยนริส อารีย์-สวลี ผกาพันธ์

เพลงรักเดียวต้นฉบับครูสมานเรียบเรียงแบบสังคีตประยุกต์ คือให้ดนตรีไทยเล่นสลับดนตรีสากล แถมยังออกแบบการร้องให้เหมือนกับ “ลูกล้อลูกขัด” ของดนตรีไทย กล่าวคือให้นักร้องร้องคำเดียวกันสลับกัน (ล้อ) หรือเปลี่ยนคำไปบ้าง (ขัด) เพลงนี้จึงคงเค้าของเพลงไทยเดิม “ลาวสวยรวย” ไว้มากที่สุด สำหรับฝีมือประพันธ์คำร้องของครูสุนทรียา ณ เวียงกาญจน์ก็สุดยอดด้านเค้าโครงเพลงและการใช้คำเชิงวรรณศิลป์ สมกับที่เป็นศิลปินแห่งชาติทั้งคู่

(ช) พร่างพรมลมหวน นิ่มเนื้อนวลยวนใจ เถิบมาหาพี่ใกล้ใกล้ ให้พี่ได้ชื่นชิดชม
(ญ) มีใครบ้าง เผลออ้างจนกระทั่งลม
(ช) ห่างเจ้าเคล้าคลอสู่สม พี่หนาวลมขอชมใกล้ใกล้
(ญ) พี่หนาวสายลม แต่น้องเกรงระทม เพราะลมปากพี่
(ช) มัวเกรงไยคนดี ออกจากปากของพี่ มิมีเปลี่ยนแปร
(ญ) สงสารบ้างไหม   
(ช) สงสารจับใจ
(ญ) รักไม่ผันแปร   
(ช) รักไม่ผันแปร
(ญ) รัก     
(ช) รัก
(ญ) เดียว   
(ช) เดียว
(ญ) จริง   
(ช) จริง
(ญ) แน่     
(ช) แน่
(ญ) รัก   
(ช) รัก
(ญ) แท้   
(ช) แท้
(ญ) คง   
(ช) คง
(ญ) มั่น   
(ช)  มั่น
(ญ) เชื่อ   
(ช) เชื่อ
(ญ) กัน     
(ช) กัน
(พร้อม) ไม่ผันเปลี่ยนใจ

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=Yi2uiZ6bDnM" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=Yi2uiZ6bDnM</a>

 

[woraphon]

 

ทางฝั่งลูกทุ่ง ก็มีเพลงทำนองลาวสวยรวยที่ไพเราะน่าฟังอยู่เพลงหนึ่ง คือเพลง “ยิ่งนานยิ่งรัก” ยังลงความเห็นร้อยเปอร์เซ็นต์ลงไปไม่ได้ว่าเป็นผลงานของครูชลธี ธารทอง ศิลปินแห่งชาติ หรือของคุณวันชัย โรจนวิชัย (สดใส รุ่งโพธิ์ทอง) กำลังค้นคว้าหาคำตอบที่ชัดเจนอยู่ (ท่านใดมีข้อมูลกรุณาบอกด้วยจะขอบคุณยิ่ง)

เพลงยิ่งนานยิ่งรักอยู่ในอัลบั้มที่คุณพุ่มพวง ดวงจันทร์ร้องแบบเพลงคู่กับนักร้องชาย ๓ คน คนละอัลบั้ม คือกับคุณเสรี รุ่งสว่างอัลบั้มหนึ่ง คุณชิตณรงค์ ไผ่ทอง อัลบั้มหนึ่ง คุณณพนรรจ์ ขวัญประภา อัลบั้มหนึ่ง  แต่เพลงทั้งหมดเหมือนกัน โดยเฉพาะที่ร้องคู่คุณเสรี และคุณณพนรรจ์ แถม ๙ เพลงใน ๑๐ เพลงของอัลบั้มนี้ทำนองไทยเดิมทั้งสิ้น

(ช) โอ้แม่จอมขวัญ เธอและฉัน ครองรักกันนานเนิ่น

(ญ) เราสองคนเผชิญ ทุกข์ยากเคยเดิน เคียงคู่กัน

(ช) น้องงามสมจริง สมเป็น ยอดหญิง ที่ชายต้องการ

(ญ) ก็พี่เป็นช้างเท้าหน้าฝ่าฟัน

(ช) น้องช่วยผลักดันเป็นช้างเท้าหลังเดินตาม

(ญ) มั่นคงในรัก ยิ่งนานนัก รักมิเคยมองข้าม

(ช) ยิ่งนานน้องก็ยิ่งงาม เพิ่มงามตามกาลเวลา

(ญ) น้องก็แก่ลงไป

(ช) นั่นร่างกาย แต่ใจโสภา

(ญ) หวั่นจิตใจ จะไม่เหมือนวาจา

(ช) วอนดินฟ้า จงมารับรู้ถ้อยคำ

(ญ) เมื่อยามพี่ทุกข์ น้องหรือจะสุข ย่อมมีทุกข์ใจตาม

(ช) โอ้โอ๋นวลน้อง ใจเจ้าช่างงาม

(ญ) น้องทำตาม กุลสตรีที่มีมา

(ช) เราสองคนรักมั่นแน่นอน

(ญ) เรามั่นคงรักมั่นแน่นอน

(ช) ไม่ร้าวรอนทุกเวลา

(ญ) ไม่ร้าวรอนทุกเวลา

(ช) รัก

(ญ) รัก

(ช) จริง

(ญ) จริง

(ช) ยิ่ง

(ญ) ยิ่ง

(ช) กว่า

(ญ) กว่า

(ช) ท้องนภารวมธาราบุปผาพงไพร

(ญ) สา

(ช) สา

(ญ) บาน

(ช) บาน

(ญ) ก็

(ช) ก็

(ญ) ได้

(ช) ได้

(พร้อม) รักจนตาย ไม่คลายรักเธอ

 

<a href="http://www.youtube.com/watch?v=avUwp-LASgk" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=avUwp-LASgk</a>

 

[ดาวิกา]

<a href="http://saisampan.net/davika/data/flash/n5rtok-a9b0ca.swf" target="_blank">http://saisampan.net/davika/data/flash/n5rtok-a9b0ca.swf</a> <a href="http://upload.dinhosting.fr/R/z/V/n5rtok-a9b0ca.swf" target="_blank">http://upload.dinhosting.fr/R/z/V/n5rtok-a9b0ca.swf</a> บรรเลง ลาวสวยรวย แนวสังคึตประยุกต์

ชื่นสายลม พรมพลิ้ว ทิวไม้ไหว พฤกษาไกว โอนเอน เล่นลมลู่ มัจฉาท่อง สายชล ยลน่าดู บุปผาพรู กลีบพราย ขจายลม แว่ววิหค ขับขาน กังวานเสียง สดับเพียง มโหรี ดนตรีผสม พาดื่มดำ ลำนำเพลง อันกลืนกลม ใจดิ่งจม ธรรมชาติ แสนงดงาม สายลมเย็น สัมผัสใน กระไอฝน ฉ่ำกมล ทัศนีย์ ชี้คำถาม สุขคือใด ใดคือสุข ทุกนิยาม ปลดจิตตาม ท่ามกระแส แห่งวังวน แท้ความสุข อยู่ที่ใจ ไร้สิ้นห่วง เลิกถามทวง ดวงจินต์ สิ้นสับสน ไม่มีแท้ ไม่มีเที่ยง เพียงรู้ตน ก็อยู่บน ทัศนีย์สุข ทุกโมงยาม