นิทานเซน : ระหัดวิดน้ำ

[สะบันงา]

นิทานเซน : ระหัดวิดน้ำ



       อาจารย์เซนอู๋เซียง เดินทางจาริกธรรมไปทั่วทุกสารทิศ วันหนึ่งระหว่างการเดินทาง
เกิดกระหายน้ำขึ้นมา จึงได้มองหาแหล่งน้ำ เมื่อพบเข้าก็ปรากฏว่ามีชายหนุ่มผู้หนึ่งกำลัง
ทำหน้าที่ควบคุมระหัดวิดน้ำอยู่ในบริเวณนั้น อาจารย์เซนอู๋เซียงจึงเอ่ยปากขอน้ำดื่ม
       
       ชายหนุ่มผู้นั้น เมื่อพบเห็นอาจารย์เซน ก็ใช้สายตามอง พร้อมทั้งเอ่ยปากว่า
"อาจารย์เซน หากวันหนึ่งข้าละทางโลกก็จะออกบวชเช่นกัน แต่เมื่อถึงวันนั้นข้าจะ
เสาะหาที่เร้นกาย ตั้งใจนั่งสมาธิศึกษาธรรม จะไม่ออกเดินทางเร่ร่อนไปเรื่อยเหมือน
อย่างที่ท่านทำในตอนนี้"
       
       อาจารย์เซนจึงถามชายหนุ่มผู้นั้นว่า "แล้วเมื่อใดกันที่เจ้าจะละทางโลกได้"
       
       ชายหนุ่มตอบว่า "นับคนรุ่นเดียวกัน มีเพียงข้าที่ทราบหลักการทำงานของ
ระหัดวิดน้ำอย่างทะลุปรุโปร่ง จึงทำหน้าที่เป็นผู้ควบคุมการจ่ายน้ำคนเดียวของ
หมู่บ้าน หากวันใดวันหนึ่งปรากฏผู้มารับช่วงต่อหน้าที่นี้แทนข้า ถึงตอนนั้นข้าก็จะ
หมดภาระและสามารถออกบวชได้"
       
       อาจารย์เซนยังคงถามต่อไปว่า "เจ้าบอกว่าเจ้าแม่นในหลักการของระหัด
วิดน้ำที่สุด อย่างนั้นเราถามเจ้า หากระหัดวิดน้ำจมลงไปในน้ำทั้งหมด หรือไม่ก็
ไม่กระทบถูกน้ำเลยแม้แต่ส่วนเดียว จะเกิดอะไรขึ้น?"
       
       ชายหนุ่มตอบโดยไม่ต้องคิดว่า "การทำงานของระหัดวิดน้ำย่อมต้องให้
ครึ่งหนึ่งอยู่ในน้ำ ครึ่งหนึ่งอยู่เหนือน้ำ หากจมลงไปในน้ำทั้งหมดนอกจากจะไม่
สามารถหมุนได้แล้วยังจะหักพังไหลไปตามน้ำ ในทางกลับกันหากระหัดวิดน้ำ
ไม่มีส่วนไหนจมน้ำเลย ก็ไม่สามารถวิดน้ำขึ้นมาได้"
       
       เมื่อชายหนุ่มกล่าวจบ อาจารย์เซนจึงบอกว่า "ความสัมพันธ์ของระหัด
กับสายน้ำ ก็เหมือนความสัมพันธ์ของมนุษย์กับโลก หากผู้หนึ่งคลุกคลีจมจ่อม
อยู่ในโลกิยะอย่างเต็มตัวย่อมถูกเกลียวคลื่นแห่งโลกีย์พัดพาไปอย่างง่ายดาย
แต่ในทางกลับกันชีวิตที่ขาวสะอาดปราศจากการข้องแวะกับเรื่องราวและความ
เป็นไปทางโลกก็คล้ายดั่งต้นไม้ที่ไร้ราก เพราะเมื่อไม่รู้จักไม่เข้าใจว่าทางโลก
เป็นอย่างไร ก็ยากที่จะหลุดพันจากความทุกข์หรือกิเลสตัณหาได้"

ที่มา http://www.manager.co.th/

       

[สะบันงา]

ทั้งพระเซน ทั้งชายหนุ่ม ต่างพบเจอกับความทุกข์และกิเลส
ทั้งเรื่องทางโลกและทางธรรมที่เกิดขึ้นมา ไม่มีใครหนีพ้นไปทั้งสิ้น

ต่างกันตรงที่พระเซน เมื่อเกิดทุกข์ หรือ เกิดกิเลส ย่อมเห็นเป็นเพียงทุกข์ เห็นกิเลสที่เกิด
และเรียนรู้ว่าความทุกข์เป็นของธรรมดาที่จะต้องเกิดขึ้น และเป็นไปเพื่อปล่อยวาง
เห็นกิเลสเกิด เพื่อระงับ ความอยากและอุปาทานเหล่านั้น

หากเปรียบกับระหัดวิดน้ำ ระหัดวิดน้ำของพระเซน ย่อมไม่แปดเปื้อนสิ่งปฏิกูลที่ลอยมากับน้ำ
เพราะท่านรับมาแล้วก็ปล่อยมันไป   

..เมื่อ...ไม่รู้จักชั่วก็ไม่รู้จักดี แต่เมื่อรู้จักชั่วแล้ว ก็ย่อมอยากดีกัน
เมื่ออยากดีแต่อย่างเดียวก็ทุกข์ไม่ต่างกับชั่ว

เมื่อเห็นชั่วดีเป็นเพียงสิ่งปรุงแต่ง ไม่ถือเป็นสาระ เมื่อนั้นก็ย่อมหมดเรื่อง