ทำไมคนไทยจึงไม่สนใจเพลงไทยเดิม (๔)

[woraphon]

 

สาเหตุที่คนไทยไม่สนใจเพลงไทยเดิมซึ่งเป็นสาเหตุที่มีความสำคัญที่สุด ก็คือการที่คนไทยมีความรู้ ความเข้าใจที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับเพลงไทยเดิม นำไปสู่การมีทัศนคติ (เจตคติ หรือ Attitude) ที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับเพลงไทยเดิมตามไปด้วย

ตัวอย่างความรู้ ความเข้าใจ ที่ไม่ถูกต้องเกี่ยวกับเพลงไทยเดิม

๑. เพลงไทยเดิมทำไมจึงมีชื่อต่างชาติ ต่างภาษา เช่น ขอมทรงเครื่อง เขมรไทรโยค พม่าแปลง ทยอยญวน ยวนเคล้า มอญดูดาว ลาวดวงเดือน เชิดจีน แขกหนัง เป็นต้น เพลงเหล่านี้เป็นเพลงของไทยจริงหรือเปล่า

ความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้อง เพลงไทยเดิมที่มีชื่อต่างชาติมีประมาณร้อยละ ๒๕ เท่านั้น อีกร้อยละ ๗๕ เป็นเพลงไทยแท้ แต่อย่างไรก็ตามเพลงที่ชื่อต่างชาติก็เป็นเพลงที่คนไทยแต่งเอง โดยได้เค้ามาจากต่างชาติ หรือแต่งเพื่อประกอบการแสดงละครเลียนแบบคนต่างชาติ ถ้าเป็นเพลงต่างชาติแท้ ๆ จะใช้ชื่อต่างชาติไปเลยครับ

ลองอ่านบล็อก "เพลงไทยเดิมทำไมชื่อต่างชาติ" ได้ที่ http://saisampan.net/index.php?topic=54282.0

 

[woraphon]

 

๒. ดนตรีไทยเดิมเป็นดนตรีคร่ำครึ โบราณ ไม่ทันสมัย นั่งพับเพียบเล่น ร้องเพลงไม่มีแอ็กชั่น ไม่มีหางเครื่อง ไม่น่าดู

ความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้อง ดนตรีไทยเป็นเช่นนี้เองครับ เหมือนกับดนตรีเขมร ลาว มอญ พม่า ที่อยู่ในกลุ่มศิลปะสุวรรณภูมิเดียวกัน

ลองชมดนตรีพม่า
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=7TvzWIeVpCo" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=7TvzWIeVpCo</a>

ลองชมดนตรีลาว
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=e_MhgwUBYRU" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=e_MhgwUBYRU</a>

ลองชมดนตรีเขมร
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=z4YBa8QT-1Q" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=z4YBa8QT-1Q</a>

ท่านศาสตราจารย์ ดร.อุทิศ นาคสวัสดิ์เคยดัดแปลงให้ดนตรีไทยนั่งเก้าอี้เล่น  ร้องเพลงไทยแบบเนื้อเต็ม แต่ก็ได้รับความนิยมไม่มากนัก ก็เพราะดนตรีไทยเป็นดนตรีไทยเดิม (Thai Traditional Music) หรือดนตรีคลาสสิก Thai Classical Music) ไปแล้วนี่ครับ จะพัฒนาไปมาก ๆ ก็จะไม่เหลือเอกลักษณ์เดิม ๆ ไว้ให้เห็น

อย่างไรก็ตามมีคนดัดแปลงดนตรีไทยให้น่าดูน่าฟังมากขึ้น มีวงดนตรีไทยประยุกต์หรือร่วมสมัยมากขึ้น ทำให้คนไทยสนใจกันมากจากอิทธิพลของภาพยนตร์ "โหมโรง"

ลองฟังเพลงไทยเดิมอัลบั้มจรัลสนิทวงศ์หรือสายประสมของคุณชัยภัค ภัทรจินดา มือซอสิบทิศ ก็จะเห็นความพยายามที่จะทำให้ดนตรีไทยทันสมัยขึ้น

ตัวอย่างเช่นเพลง "สุรินทราหู ๓ ชั้น" ของคุณชัยภัค น่าฟังมากครับ
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=3YkB6Nlt2k0" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=3YkB6Nlt2k0</a>

 

[woraphon]

 

๓. ดนตรีไทยออกไปในทางโศกเศร้า โหยหวน ชวนให้หดหู่

ความเข้าใจที่ถูกต้อง ดนตรีไทยมีหลายรส ทั้งหวาน เศร้า โศก โกรธ รัก ฯลฯ
เพลงไทยเดิมให้มีอารมณ์ที่แสดงออกได้หลายระดับ  ตั้งแต่ชนิดที่เห็นได้ง่ายชัดเจน  จนกระทั่งชนิดที่เห็นได้ยาก  ตัวอย่าง ชื่อเพลงที่บอกอารมณ์ต่าง ๆ เช่น

          เพลงสำหรับอารมณ์เศร้า  เช่น  มอญร้องไห้  พญาโศก  ลาวครวญ  ธรณีกันแสง
          เพลงสำหรับอารมณ์โกรธ  เช่น  นาคราช  เทพทอง  เขมรกำปอ
          เพลงสำหรับอารมณ์รัก  เช่น โอ้โลม  โลมพม่า  ลีลากระทุ่ม เขมรพวง

ลองฟังเพลงไทยเดิมให้อารมณ์รัก "ลีลากระทุ่ม ๒ ชั้น"
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=V9JEuz-JCbo" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=V9JEuz-JCbo</a>

หรือฟังเพลงให้อารมณ์รัก "เขมรพวง ๒ ชั้น"
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=6h9cBoDTyyU" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=6h9cBoDTyyU</a>
         
          เพลงสำหรับอารมณ์ครึกครื้น  เช่น  กราวนอก  กราวใน  กราวตะลุง  กราวกลาง

ลองฟังเพลงไทยเดิมให้อารมณ์ครึกครื้น "กราวนอก"
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=Zpkr6MN5Ulo" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=Zpkr6MN5Ulo</a>


 

[woraphon]

 

๔. ดนตรีไทยเห็นเล่นกันแต่ในงานศพ

ความเข้าใจที่ถูกต้อง ดนตรีงานศพแต่โบราณคือปี่พาทย์นางหงส์

ปี่พาทย์นางหงส์ เป็นวงปี่พาทย์ไม้แข็งที่ใช้ปี่ชวาเล่นแทนปี่ใน ที่ได้ชื่อว่าวงปี่พาทย์นางหงส์เนื่องจากเรียกตามชื่อเพลงที่เล่นประโคมงานศพเป็นหลักคือเพลงเรื่องนางหงส์ ที่ชื่อเพลงเรื่องนางหงส์เพราะเล่นเพลงนางหงส์ (เพลงพราหมณ์เก็บหัวแหวน) เป็นเพลงแรก แล้วต่อด้วยเพลงอื่น ๆ ตามความเหมาะสม เช่น ต่อด้วยเพลงภิรมย์สุรางค์ มุล่ง เพลงเร็ว หรือต่อด้วยเพลงเพลงสาวสอดแหวน เพลงแสนสุดสวาท เพลงแมลงปอ เพลงแมลงวันทอง เป็นต้น

ฟังปี่พาทย์นางหงส์วงฟองน้ำเล่นเพลงเรื่องนางหงส์ ซึ่งประกอบด้วยเพลงนางหงส์ เพลงภิรมย์สุรางค์ เพลงมุล่ง และเพลงเร็ว
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=lbz44sPJ3w0" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=lbz44sPJ3w0</a>

 

[woraphon]

 

ท่านที่ฟังเพลงเรื่องนางหงส์แล้วอาจเห็นว่าการบรรเลงมิได้เป็นแนวโศกเศร้าเลย (ปี่ชวาปกติใช้ในการเป่าประกอบการชกมวยไทย เพื่อสร้างบรรยากาศการต่อสู้ที่ดุดันดุเดือดเลือดพล่านให้นักมวยชกกันอย่างสนุก ว่าเข้าไปนั่น จึงอาจไม่ค่อยได้สร้างบรรยากาศที่เหมาะสมกับงานศพ) ด้วยเหตุผลนี้กระมังปี่พาทย์นางหงส์จึงค่อย ๆ คลายความนิยมเล่นในงานศพลง โดยหันมาใช้ปี่พาทย์มอญแทน เพราะสำเนียงปี่มอญนั้นโหยหวนชวนโศกเศร้า ยิ่งคัดเลือกเพลงที่ให้อารมณ์เศร้าโศกมาบรรเลงด้วย ก็ยิ่งได้บรรยากาศที่เหมาะสมกับงานศพ

วงปี่พาทย์มอญแท้จริงแล้วใช้บรรเลงได้ในงานมงคล แต่คนไทยส่วนใหญ่นิยมใช้บรรเลงในงานศพ สืบเนื่องมาจากมีการนำวงปี่พาทย์มอญไปบรรเลงในงานพระบรมศพสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์ พระราชินีในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระดำริว่า พระราชมารดาของพระองค์นั้นทรงมีเชื้อสายมอญโดยตรง จึงโปรดให้นำวงปี่พาทย์มอญมาบรรเลง ด้วยเหตุนี้เองจึงได้เป็นความเชื่อและยึดถือมาโดยตลอดว่า วงปี่พาทย์มอญเล่นเฉพาะงานศพเท่านั้น (ข้อมูลจากวิกิพีเดีย)

ลองฟังเพลงมอญรำดาบ บรรเลงด้วยวงปี่พาทย์มอญ เพลงนี้เป็นเพลงทั่วไปไม่ใช่เป็นเพลงงานศพ แต่เมื่อบรรเลงด้วยปี่พาทย์มอญแล้ว ปี่มอญทำให้บรรยากาศของเพลงค่อนไปในทางโศกเศร้า
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=3VDTmV_d9do" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=3VDTmV_d9do</a>

 

[woraphon]

 

ดังนั้น ด้วยทัศนคติที่ว่าปี่พาทย์มอญเล่นงานศพ จึงทำให้ปี่พาทย์มอญไม่ค่อยมีเวทีแสดงมากนักนอกจากงานศพ แต่ถ้าลองนึกถึงหลักความจริงว่าชีวิตชาวมอญ มีแต่ความหงอยเหงาเศร้าโศกอย่างเดียวหรือก็ไม่ใช่ แต่คนเราถ้าลงเชื่อเสียอย่างนั้นเสียแล้วก็ยากที่จะแก้ความเชื่อหรือทัศนคตินั้นได้ง่าย ๆ

สำหรับวงดนตรีไทยอื่น ๆ ก็ไม่ค่อยมีเวทีเล่นเหมือนกัน ต่างจากสมัยก่อนที่งานมงคล งานแต่งงาน ก็จะรับวงเครื่องสาย มโหรี มาเล่นเพลงมงคล เช่นเพลงตับนางนาค ซึ่งประกอบด้วยเพลงนางนาค มหาฤกษ์ มหากาล สังข์ใหญ่ และสังข์น้อย  หรือเพลงนางนาค พัดชา ประภาสเภตรา ลีลากระทุ่ม กราวรำมอญ และสี่เกลอ หรือเพลงนางนาค เพลงพัดชา เพลงกราวรำมอญ เพลงลีลากระทุ่ม เพลงโล้ และเพลงสี่เกลอ ซึ่งเป็นเพลงสำหรับประกอบพิธีเวลาเวียนเทียนสมโภชในการทำขวัญต่างๆ เช่น ทำขวัญจุก ทำขวัญนาค ตลอดจนเวียนเทียนสมโภชพระราชมณเฑียร

ฟังเครื่องสายไทย เพลงนางนาค
<a href="http://www.youtube.com/watch?v=FFSxU-UNagE" target="_blank">http://www.youtube.com/watch?v=FFSxU-UNagE</a>


 

[woraphon]

 

ด้วยทัศนคติที่ไม่ถูกต้อง ทำให้วงเครื่องสายไทย หรือวงมโหรีก็ไม่ค่อยมีเวทีเล่น นอกจากในงานศพ ทำให้เกิดทัศนคติที่ว่าดนตรีไทย (ทุกประเภท) เป็นดนตรีงานศพ และเพลงไทยเดิม (ทุกเพลง) เป็นเพลงงานศพ

ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับวงดนตรีไทยและเพลงไทยเดิม

๑. วงดนตรีไทยที่ใช้เล่นประโคมงานศพ ได้แก่ วงปี่พาทย์นางหงส์ (คือปี่พาทย์ไม้แข็งที่ใช้ปี่ชวา) วงปี่พาทย์มอญ (คือวงปี่พาทย์ไม้แข็งที่ใช้เครื่องมอญ เช่น ปี่มอญ ฆ้องวงมอญ เปิงมางคอก) วงบัวลอย (ประกอบด้วยปี่ชวา กลองมลายู และฆ้องเหม่ง) วงกาหลอ (ประกอบด้วยปี่ กลองทน ๒ ใบ และฆ้อง ส่วนใหญ่เล่นกันทางจังหวัดนครศรีธรรมราช และบางจังหวัดในปักษ์ใต้) แต่วงดนตรีไทยประเภทอื่น เช่น วงปี่พาทย์ชาตรี วงปี่พาทย์ไม้แข็ง วงปี่พาทย์เสภา วงปี่พาทย์ไม้นวม วงปี่พาทย์ดึกดำบรรพ์ วงเครื่องสาย วงเครื่องสายประสม วงเครื่องสายปี่ชวา วงมโหรี วงขับไม้ วงปี่ชวากลองแขก วงกันตรึม ใช้เล่นในงานมงคล รวมทั้งวงปี่พาทย์มอญก็ใช้เล่นในงานมงคลได้ด้วย

๒. เพลงไทยเดิมที่ให้อารมณ์โศกเศร้า เช่น เพลงพญาโศก มอญร้องไห้  ธรณีกันแสง ดาวทอง (หรือโศกพม่า) เป็นเพลงที่เหมาะใช้บรรเลงและขับร้องงานศพ ส่วนเพลงอื่นเช่น ลาวครวญ  ทยอยญวน สร้อยเพลง พม่าแปลง แขกปัตตานี (หรือห่วงอาลัย) อาจใช้ในงานศพได้ แต่ก็เป็นเพลงที่ใช้บรรเลงและขับร้องทั่วไปก็ได้เช่นกัน

 

[krabiman]

ได้อ่านข้อมูลที่ท่าน woraphon ได้ลงไว้ ทำให้ได้ทราบ มีเพลงไทยสากลทั้งลูกกรุงและลูกทุ่ง จำนวนไม่น้อย ที่ใช้ทำนองเพลงไทยเดิม
ฟังแล้วไพเราะมาก ขอขอบคุณ